مستقلّات عقلى به اثبات رسانيد و روشن ساخت كه آن گونه روايات در واقع اشاره به احكام ظنّى عقل از راههايى چون: قياس و استحسان و ... دارد. وگرنه در احكام قطعى عقل كه هيچ فطرت درستى در حجيّت آن شك ندارد، حكم عقل حجّت است، مانند «قبح عقاب بلا بيان» و يا «اشتغال يقينى نياز به فراغ و برائت يقينى دارد» و نظير آن و در روايات معصومين بر حجيّت عقل تأكيد شده است.

3. اخباريها اجماع را در مسير استنباط احكام حجّت نمى‌دانستند و معتقد بودند اجماع در ميان عالمان اهل سنّت، دليل شمرده مى‌شود، نه در اعتقاد عالمان اماميّه. محقّق بهبهانى روشن ساخت كه «اجماع» ميان ما و عالمان اهل سنّت اشتراك لفظى دارد وگرنه اجماعى كه ما معتقد به حجيّت آن هستيم، تفاوت جوهرى با اجماعى كه اهل سنّت بدان معتقدند، دارد.

اهل سنّت اجماع را فى نفسه حجت مى‌دانند، ولى فقهاى اهل بيت عليهم السلام معتقدند كه اجماع طريقى است براى تحصيل قول و نظر معصوم عليه السلام. شرايط تحصيل نظر معصوم به وسيله اجماع در علم اصول توضيح داده شده است.

4. اخباريها معتقد بودند كه همه احاديث وارده از معصومان در كتب معروف و معتبر مانند كتب اربعه قطعى است و نيازى به علم رجال، براى بررسى اسناد آنها نداريم. محقّق بهبهانى اين مبنا را نيز رد كرد و در رساله‌ اجتهاد و اخبار نياز به علم رجال را اثبات كرد. افزون بر اين، وى با ابتكاراتى در علم اصول، فصل تازه‌اى را نيز در اين علم گشود و سبب رشد و بالندگى آن گرديد. [1]

شاگردان محقّق بهبهانى:

علّامه وحيد بهبهانى افزون بر پاسخ گويى و نقد مبانى اخباريون، شاگردان ارزشمند و بزرگى را تحويل جامعه اسلامى داد كه پس از رحلت ايشان در سال 1206، خطّ فكرى استاد را با مهارت تمام ادامه دادند كه مهم‌ترين آنان عبارتند از:

1. ملّا مهدى نراقى (م 1209) نويسنده كتاب‌ معتمد الشيعة في احكام الشريعة. [2]

2. سيّد محمّد مهدى بحر العلوم (م 1212) مؤلّف كتاب‌ الفوائد الرّجالية. [3]

3. شيخ أبو على حائرى (م 1216) مؤلّف كتاب‌ منتهى المقال. [4]

4. شيخ جعفر كاشف الغطا (م 1227) مؤلّف كتاب‌ كشف الغطا. [5]

5. ميرزا أبو القاسم قمى (م 1231) مؤلّف كتاب‌

[1]. ر. ك: روضات الجنّات‌، ج 2، ص 98- 94؛ اعيان الشيعة، ج 9، ص 182؛ طبقات اعلام الشيعة، ج 1، ص 174- 171.

[2]. ر. ك: روضات الجنّات‌، ج 7، ص 203- 200؛ اعيان الشيعة، ج 10، ص 143.

[3]. ر. ك: روضات الجنّات‌، ج 7، ص 209- 203؛ اعيان الشيعة، ج 10، ص 160- 158.

[4]. ر. ك: اعيان الشيعة، ج 9، ص 124؛ الكنى و الالقاب‌، ج 1، ص 124؛ منتهى المقال‌، ج 1، مقدّمه تحقيق مؤسّسه آل البيت عليهم السلام.

[5]. ر. ك: روضات الجنّات‌، ج 2، ص 206- 200؛ طبقات اعلام الشيعة، ج 1، ص 252- 248؛ اعيان الشيعة، ج 4، ص 106- 99؛ الكنى و الالقاب‌، ج 3، ص 104- 101.