هر چه را بر آن است مىسوزاند»!
ولى، در حديثى از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله مىخوانيم: «ضريع چيزى است در آتش دوزخ، شبيه خار، تلختر از صبر، متعفنتر از مردار، و سوزندهتر از آتش، خداوند آن را ضريع نام نهاده است» (أَلضَّرِيْعُ شَىْءٌ يَكُونُ فِى النَّارِ يَشْبَهُ الشَّوْكَ، أَشَدُّ مَرارَةً مِنَ الصَّبْرِ، وَ أَنْتَنُ مِنَ الْجِيْفَةِ، وَ أَحَرُّ مِنَ النَّارِ، سَمَّاهُ اللَّهُ ضَرِيْعاً) «1».
بعضى نيز گفتهاند: «ضَرِيع» طعامى است ذلتآفرين كه دوزخيان براى رهائى از آن، به درگاه خدا تضرع مىكنند «2» (فراموش نكنيم ماده «ضرع» به معنى ضعف و ذلت و خضوع است) «3» اين تفسيرها با هم منافاتى ندارد و ممكن است در معنى اين واژه جمع باشد.
***
سپس، مىافزايد: «نه آنها را فربه مىكند و نه گرسنگى را فرو مىنشاند» «لايُسْمِنُ وَ لايُغْنِي مِنْ جُوعٍ».
مسلماً، چنين غذائى براى تقويت جسم و فرونشاندن گرسنگى نيست، غذائى است گلوگير كه خود نوعى عذاب است، چنان كه در آيه 13 سوره «مزّمل» مىخوانيم: وَ طَعاماً ذا غُصَّةٍ وَ عَذاباً أَلِيماً: «نزد ما غذاهائى است گلوگير و عذابى است دردناك»!
آنها كه در اين دنيا انواع غذاهاى لذيذ و چرب و شيرين را از طريق ظلم و تجاوز به حقوق ديگران فراهم كردند، و آنها كه اجازه ندادند محرومان جز از غذاهاى گلوگير و ناگوار استفاده كنند، بايد در آنجا غذائى داشته باشند كه