بنابراين، مراد از جهاد با آنها، همان توبيخ، سرزنش، تهديد و انذار و رسوا ساختن آنها، و يا در بعضى از موارد، تأليف قلوب آنها است، چه اين كه «جهاد» معنى وسيع و گستردهاى دارد، و هرگونه تلاش و كوشش را شامل مىشود، تعبير به: وَ اغْلُظْ عَلَيْهِمْ: «بر آنها سخت بگير و خشونت كن» نيز اشاره به خشونت در سخن، افشاگرى و تهديد و مانند آن است.
اين وضع خاص در مقابل منافقان، با اين كه آنها خطرناكترين دشمن اسلام بودند، به خاطر اين بود كه، آنها ظاهراً دم از اسلام مىزدند، و با مسلمانان كاملًا آميزش داشتند، لذا ممكن نبود همچون يك كافر با آنها رفتار كرد.
البته، اين در صورتى بود كه آنها دست به اسلحه نبرند و اگر اين كار را مىكردند، مسلماً با آنها مقابله به مثل مىشد؛ زيرا در اين صورت عنوان «محارب» به خود مىگرفتند.
گر چه، اين مسأله در عصر پيامبر صلى الله عليه و آله واقع نشد، ولى بعد از او مخصوصاً در عصر امير مؤمنان عليه السلام روى داد، و او با منافقان مسلح به نبرد برخاست.
بعضى گفتهاند منظور از «جهاد با منافقان» در آيه فوق، اجراى حدود شرعى در مورد آنهاست؛ زيرا اكثر كسانى كه حدّ بر آنها جارى مىشد از منافقان بودند، ولى، هيچ دليلى براى اين تفسير، و بر اين ادعا كه حدود شرعى در آن عصر غالباً بر آنها واقع شده، در دست نيست.
قابل توجه اين كه: آيه فوق، عيناً و بدون هيچ كم و زياد، در سوره «توبه» آيه 73 نيز آمده است.
***
آنگاه، بار ديگر به ماجراى همسران پيامبر صلى الله عليه و آله بازمىگردد، و براى اين كه