مىدهد»! «1» و در آيه ديگر آمده: وَ قالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدْتُمْ عَلَيْنا قالُوا أَنْطَقَنَا اللَّهُ الَّذِي أَنْطَقَ كُلَّ شَيْءٍ: «آنها به پوستهاى تنشان مىگويند: چرا بر ضد ما گواهى داديد؟! آنها جواب مىدهند: همان خدائى كه هر موجودى را به نطق در آورده ما را گويا ساخته»!. «2»
«زمين» نيز جزء گواهان است، همان گونه كه در سوره زلزال آمده: يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبارَها.
طبق بعضى از روايات، «زمان» نيز در آن روز در صف گواهان است، در حديثى از على عليه السلام مىخوانيم: مَا مِنْ يَوْمٍ يَمُرُّ عَلَى ابْنِ آدَمَ إِلَّا قَالَ لَهُ ذَلِكَ الْيَوْمُ أَنَا يَوْمٌ جَدِيدٌ وَ أَنَا عَلَيْكَ شَهِيدٌ فَافْعَلْ فِيَّ خَيْراً وَ اعْمَلْ فِيَّ خَيْراً أَشْهَدُ لَكَ بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَإِنَّكَ لَنْ تَرَانِي بَعْدَ هَذَا أَبَداً: «هيچ روزى بر فرزند آدم نمىگذرد، مگر اين كه به او مىگويد: من روز تازهاى هستم، و درباره تو گواهى مىدهم، در من كار نيك كن، و عمل خير به جا آور، تا روز قيامت به نفع تو گواهى دهم؛ چرا كه بعد از اين هرگز مرا نخواهى ديد»!. «3»- «4»
بدون شك، گواهى خداوند به تنهائى كافى است، ولى تعدد گواهان هم اتمام حجت بيشترى است، و هم اثر تربيتى قوىترى در انسانها دارد.
به هر حال، قرآن مجيد در اين آيه، سه مأموريت مهم پيامبر صلى الله عليه و آله را كه «شهادت، بشارت و انذار» است، به عنوان سه وصف عمده بيان كرده است، تا مقدمهاى باشد براى وظائفى كه در آيه بعد آمده.
***
در آيه بعد، پنج دستور مهم، به عنوان نتيجه و هدفى براى اوصاف پيشين