نازل شد و معيار ارزش واقعى را بيان كرد). «1»
بعضى ديگر گفتهاند: آيه، هنگامى نازل شد، كه پيامبر صلى الله عليه و آله دستور داده بود، دخترى به بعضى از «موالى» دهند ( «موالى» به بردگان آزاد شده، يا به غير عرب مىگويند) آنها تعجب كرده و گفتند: اى رسول خدا صلى الله عليه و آله، آيا مىفرمائيد:
دخترانمان را به موالى دهيم؟! (آيه نازل شد و بر اين افكار خرافى خط بطلان كشيد). «2»
در حديثى مىخوانيم: روزى پيامبر صلى الله عليه و آله در «مكّه» براى مردم خطبه خواند و فرمود: يا ايُّهَا النَّاسُ انَّ اللَّهَ قَدْ اذْهَبَ عَنْكُمْ عَيْبَةَ الْجاهِلِيَّةِ، وَ تَعاظُمَها بِآبائِها، فَالنَّاسُ رَجُلانِ: رَجُلٌ بَرٌّ تَقِىٌّ كَرِيْمٌ عَلَى اللَّهِ، وَ فاجِرٌ شَقِىٌّ هَيِّنٌ عَلَى اللَّهِ، وَ النَّاسُ بَنُو آدَمَ، وَ خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ مِنْ تُرابٍ، قالَ اللَّهُ تَعالى: يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ: «اى مردم! خداوند از شما ننگ جاهليت و تفاخر به پدران و نياكان را زدود، مردم دو گروه بيش نيستند: يا نيكوكار، با تقوا و ارزشمند نزد خدا، و يا بدكار و شقاوتمند و پست در پيشگاه حق، همه مردم فرزند آدماند، و خداوند آدم را از خاك آفريده، چنان كه مىگويد: اى مردم! ما شما را از يك مرد و زن آفريديم، و شما را تيرهها و قبيلهها قرار داديم تا شناخته شويد، از همه گرامىتر نزد خداوند كسى است كه از همه پرهيزگارتر باشد، خداوند دانا و آگاه است». «3»
در كتاب «آداب النفوس» «طبرى» آمده: پيامبر صلى الله عليه و آله در اثناء «ايام تشريق» (روزهاى 11 و 12 و 13 «ذى الحجه»)، در سرزمين «منى» در حالى كه بر شترى