نخستين آيات مورد بحث، به يكى از بهترين و مؤثرترين طرق بيدارى كه مطالعه تاريخ پيشينيان است اشاره كرده چنين مىگويد: «آيا براى هدايت آنها همين كافى نيست كه بسيارى از اقوام گذشته را كه در قرون پيشين زندگى مىكردند هلاك كرديم» «أَ فَلَمْ يَهْدِ لَهُمْ كَمْ أَهْلَكْنا قَبْلَهُمْ مِنَ الْقُرُونِ». «1»
همان كسانى كه گرفتار مجازات دردناك الهى شدند و «اينها در مساكن ويران شده آنان رفت و آمد دارند» «يَمْشُونَ فِي مَساكِنِهِمْ».
اينها در مسير رفت و آمد خود، به خانههاى قوم عاد (در سفرهاى يمن) و مساكن ويران شده قوم ثمود (در سفر شام) و منازل زير و رو گشته قوم لوط (در سفر فلسطين) مىگذرند، آثار آنها را مىبينند، ولى درس عبرت نمىگيرند، ويرانىهائى كه با زبان بىزبانى، ماجراهاى دردناك پيشين را بازگو مىكند و به مردم امروز و آينده هشدار مىدهد، فرياد مىكشد و سرانجام ظلم و كفر و فساد را بيان مىدارد.
آرى «در اينها دلائل روشن و آيات فراوانى است براى صاحبان عقل و انديشه بيدار» «إِنَّ فِي ذلِكَ لَا ياتٍ لِاولِي النُّهى». «2»
موضوع عبرت گرفتن از تاريخ پيشينيان از مسائلى است كه قرآن و احاديث اسلامى زياد روى آن تكيه كرده است و حقاً معلم بيداركنندهاى است، چه بسيارند افرادى كه از هيچ موعظهاى پند نمىگيرند، اما ديدن صحنههائى از آثار عبرتانگيز گذشتگان، آنها را تكان مىدهد و بسيار مىشود كه مسير زندگى آنها را دگرگون مىسازد.