آنچه با ظاهر آيات فوق، سازگارتر به نظر مىرسد اين است كه آتش دوزخ از درون خود انسانها، و سنگها، شعلهور مىشود، و با توجه به اين حقيقت كه امروز ثابت شده، همه اجسام جهان در درون خود، آتشى عظيم نهفته دارند، (يا به تعبير ديگر انرژىهائى كه قابل تبديل به آتشاند) درك اين معنى مشكل نيست، و لزومى ندارد آن آتش سوزان را شبيه آتشهاى معمولى اين جهان بدانيم.
در سوره «همزه» آيات 6 و 7 مىخوانيم: نارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ* الَّتي تَطَّلِعُ عَلَى الأَفْئِدَة: «آتش سوزان پروردگار كه از درون دلها سرچشمه مىگيرد* و بر قلبها سايه مىافكند، و از درون به برون سرايت مىكند» (به عكس آتشهاى اين جهان كه از بيرون به درون مىرسد)!
***
نكتهها:
1- چرا پيامبران به معجزه نياز دارند؟
مىدانيم: منصب نبوت و پيامبرى، بزرگترين منصبى است كه به عدهاى از پاكان عطا شده است؛ زيرا مناصب و مقامهاى ديگر معمولًا حاكم بر جسم افراد است، ولى منصب نبوت منصبى است كه بر جان و دل جامعهها حكومت مىكند، لذا به همان نسبت كه ارج بيشترى دارد، مدعيان كاذب و افراد شياد بيشترى، اين منصب را به خود مىبندند، و از آن سوء استفاده مىكنند.
در اينجا مردم مىبايست يا ادعاى هر مدعى را بپذيرند، و يا دعوت همه را رد كنند، اگر همه را بپذيرند، پيدا است چه هرج و مرجى به وجود مىآيد، و دين خدا به چه صورت جلوه خواهد كرد، و اگر هيچ كدام را نپذيرند آن هم نتيجهاش گمراهى و عقبماندگى است.