نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 387
خرما را (از نقاط ديگر) به سرزمين هَجَر (سرزمينى كه مركز خرما بود) ببرد و يا
همچون شاگرد تيراندازى كه بخواهد از طريق دعوت به مبارزه، استادش را بيازمايد»؛ (أَمَّا بَعْدُ فَقَدْ أَتَانِي كِتَابُكَ تَذْكُرُ فِيهِ
اصْطِفَاءَ اللَّهِ مُحَمَّداً صلى الله عليه و آله لِدِينِهِ، وَتَأْيِيدَهِ
إِيَّاهُ بِمَنْ أَيَّدَهُ مِنْ أَصْحَابِهِ؛ فَلَقَدْ خَبَّأَ لَنَا الدَّهْرُ
مِنْكَ عَجَباً؛ إِذْ طَفِقْتَ[1] تُخْبِرُنَا بِبَلَاءِ [2] اللَّهِ تَعَالَى عِنْدَنَا، وَنِعْمَتِهِ
عَلَيْنَا فِي نَبِيِّنَا، فَكُنْتَ فِي ذَلِكَ كَنَاقِلِ التَّمْرِ إِلَى
هَجَرَ، أَوْ دَاعِي مُسَدِّدِهِ [3] إِلَى النِّضَالِ). [4]
امام عليه السلام براى بيان زشت بودن سخنان معاويه در مورد توصيف اسلام و عظمت
پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله براى على عليه السلام كه نخستين مسلمان و نفس
پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و نقطه مركزى اسلام بعد از رسول خدا صلى الله
عليه و آله بوده، دو مثال ذكر فرموده كه هر يك از ديگرى رساتر و گوياتر است. نخست
به ضرب المثل معروف عرب تمثل جسته كه مىگويند: «فُلَانٌ كَنَاقِلِ التَّمْرِ
إِلَى هَجَر» اين ضرب المثل مربوط به تاجرى است كه از شهر هَجَر (يكى از شهرهاى
بحرين) كه مركز پرورش خرما بود برخاست و به بصره آمده تا متاعى خريدارى كند و به
هَجَر ببرد هر چه نگاه كرد چيزى ارزانتر از خرما نديد. سرمايه خود را تبديل به
خرما كرد و آن را به هَجَر آورد و در انتظار گران شدن خرما آنها را در انبار ذخيره
نمود؛ ولى از بخت بد او روز به روز خرما ارزانتر شد تا آنجا كه خرماهاى او در
انبار فاسد گشت و سرمايهاش بر باد رفت. اين ضرب المثل را عرب درباره كسى مىگويد
كه بخواهد
[1]. «طفقت» از ريشه «طفق» بر وزن
«طبق» به معناى آغاز كردن و شروع نمودن در انجام كارى است.
[2]. «بلاء» به معناى امتحان و آزمايش
است و از آنجا كه گاه بوسيله نعمت كسى را آزمايش مىكنند و گاه بوسيله مصيبت، اين
واژه در معناى نعمت و درد و رنج و مصيبت هر دو به كار مىرود و در جمله بالا به
معناى نعمت است.
[3]. «مسدد» از ريشه «سداد» بر وزن
«نهاد» به معناى استوارى و استحكام است و سد را بدين جهت سد گفتهاند كه ديوارهاى
محكم و استوار دارد و مسدد به معناى كسى است كه ديگرى را تعليم مىدهد و استوار
مىدارد.
[4]. «نضال» به معناى تيراندازى دو
نفر به يكديگر است و سپس به هر گونه مبارزه و درگيرى و كشمكش اطلاق شده است.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 387