نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 34
گروه سومى
مىگويند: اصحاب جمل خطاكار بودند؛ ولى خطاى آنها بخشوده است؛ مانند خطاى مجتهد در
مسائل فرعيّه و اين عقيده اكثر اشاعره است.
سپس
مىافزايد اصحاب ما (معتزله كه ابن ابى الحديد از آنها بود) مىگويند:
تمام آنها
گمراه بودند مگر كسانى كه بعداً توبه كردند؛ آنها مىگويند: عايشه از كسانى بود كه
توبه كرد و همچنين طلحه و زبير، اما عايشه در روز جمل اعتراف به خطا كرد و از على
عليه السلام تقاضاى عفو نمود و روايات متواتره درباره اظهار پشيمانى او به دست ما
رسيده است. او مىگفت: اى كاش من ده پسر از پيغمبر آورده بودم و همه آنها در حيات
من مىمردند و بر آنها اشك مىريختم؛ ولى روز جمل به وجود نيامده بود و گاه
مىگفت: اى كاش قبل از روز جمل مرده بودم و نيز روايت شده كه هر زمان به ياد روز
جمل مىافتاد آنقدر اشك مىريخت كه مقنعهاى كه بر سر داشت تر مىشد. طلحه و زبير
نيز از كار خود توبه كردند. [1]
ولى اين سؤال
را از ابن ابى الحديد و امثال او داريم كه اگر كسى دست به كارى زد كه خونهاى گروهى
از مسلمين ريخته شود آيا در برابر چنين حق الناس عظيمى، اظهار ندامت و پشيمانى و
اشك ريختن كفايت مىكند يا بايد حق الناسها را جبران كرد؟