نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 159
امام عليه السلام در بيان دليل اين دستور به دو نكته اشاره مىكند؛ نخست اينكه
اين گونه موضعگيرى به شما كمك مىكند و ديگر اينكه مانع حمله دشمن است.
مفهوم جمله دوم روشن است، زيرا دشمن در چنين شرايطى نمىتواند از پشت سر حمله
كند و مفهوم جمله اوّل ممكن است اين باشد كه اگر لشكرگاه در دامنه شيبدارى باشد،
حركت به سوى دشمن آسانتر است و حركت دشمن به سوى لشكر اسلام سختتر، البته اين
سخن تنها در مورد دامنه كوهها و تپهها صادق است.
اين احتمال نيز در معناى «مردّ» وجود دارد كه منظور از «مردّ» محل بازگشت بوده
باشد يعنى هر گاه گروهى از شما بخواهند ساعتى عقب نشينى كرده و استراحت كنند و
آماده حمله مجدّد شوند، دامنه كوهها و مانند آن محل بازگشت خوبى براى آنان خواهد
بود.
اين نكته را نيز نبايد از نظر دور داشت كه چنين موضعى فايده سومى نيز دارد و
آن اينكه افراد بزدل و ترسو از لشكر خودى كمتر مىتوانند فرار كنند، زيرا پشت سر
مانعى وجود دارد.
سپس امام عليه السلام به دستور دوم اشاره كرده مىفرمايد: «و بايد همواره
پيكار شما با دشمن از يك سو يا دو سو باشد (نه بيشتر، زيرا تعدّد جهات باعث تجزيه
لشكر و تشتّت قوا و آسيب پذيرى آن مىشود)»؛ (وَ لْتَكُنْ مُقَاتَلَتُكُمْ مِنْ وَجْهٍ وَاحِدٍ أَوِ اثْنَيْنِ).
به همين دليل يكى از دامهاى دشمنان در گذشته و امروز اين بوده كه براى در هم
شكستن مخالفين خود جبهههاى متعدّدى در جنگهاى نظامى يا سياسى بگشايند تا نيروى
مخالف را تجزيه و متشتّت كنند. ممكن است منظور از دو جبهه، دو جبهه مختلف مثلًا شرقى
و غربى نباشد، بلكه دو جبهه باشد كه به اصطلاح امروز به صورت دايره و گازانبرى پيش
مىرود و نتيجهاش ممكن است به محاصره كامل دشمن بينجامد.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 159