«مَتْرَبَةٍ» ولى او از آن گردنه مهم نگذشت و تو چه مى‌دانى آن گردنه چيست؟ آزاد كردن برده‌اى است، يا غذا دادن در روز گرسنگى به يتيمى از خويشاوندان يا مستمندى خاك‌نشين». [1]

البتّه دنيا و آخرت از اين نظر تفاوتى نمى‌كند كه منظور از عقبات چه باشد؟ به ويژه كه درباره عرصه قيامت آمده است: « «وَ يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْجِبالِ فَقُلْ يَنْسِفُها رَبِّي نَسْفاً فَيَذَرُها قاعاً صَفْصَفاً لا تَرى‌ فِيها عِوَجاً وَ لا أَمْتاً»؛ از تو درباره كوهها سؤال مى‌كنند بگو پروردگارم آنها را (در قيامت متلاشى كرده) بر باد مى‌دهد. سپس زمين را صاف و هموار مى‌سازد، به‌گونه‌اى كه در آن هيچ پستى و بلندى نمى‌بينى». [2]

بنابراين، اعتراض مرحوم علّامه مجلسى بر شيخ مفيد كه نبايد الفاظ را از معانى اصلى به معانى مجازى برد، به نظر وارد نمى‌رسد، زيرا اين ايراد هنگامى وارد است كه قرائنى در كار نباشد و با وجود قرينه مشكلى ندارد. [3]

در مورد وحشت قيامت همين بس كه قرآن مجيد مى‌گويد: « «يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْ‌ءٌ عَظِيمٌ يَوْمَ تَرَوْنَها تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَ تَضَعُ كُلُّ ذاتِ حَمْلٍ حَمْلَها وَ تَرَى النَّاسَ سُكارى‌ وَ ما هُمْ بِسُكارى‌ وَ لكِنَّ عَذابَ اللَّهِ شَدِيدٌ»؛ اى مردم از عذاب پروردگارتان بترسيد كه زلزله رستاخيز امر عظيمى است. روزى كه آن را مى‌بينيد (آن چنان وحشت سراپاى همه را فرامى‌گيرد كه) هر مادر شيردهى كودك شيرخوارش را فراموش مى‌كند و هرباردارى جنين خود را بر زمين مى‌نهد و مردم را مست مى‌بينى در حالى كه مست نيستند؛ ولى عذاب خدا شديد است». [4]

سپس امام عليه السّلام به شرح بيشترى در اين زمينه پرداخته و به همگان هشدار

[1]. بلد، آيات 11- 16.

[2]. طه، آيات 105- 107.

[3]. براى آگاهى از كلام مرحوم شيخ مفيد و علّامه مجلسى به كتاب بحار الانوار، ج 7، ص 129 مراجعه فرماييد.

[4]. حج، آيه 1 و 2.