درباره يكى از انصار كه به هنگام مرگ همه اموال خود را در راه خدا انفاق كرده بود و چيزى براى فرزندانش نگذارده بود، فرمود: «لو أعلمتموني أمره ما تركتكم تدفنوه مع المسلمين يترك صبيته صغارا يتكفّفون النّاس؛ اگر قبلا به من گفته بوديد اجازه نمى‌دادم او را در قبرستان مسلمانان دفن كنيد، زيرا فرزندان صغيرى به يادگار گذاشته كه دست نياز به سوى مردم دراز كنند». [1] البته اين نهى در مورد كسانى است كه ورثه نيازمندى دارند.

از سوى ديگر شديدا نكوهش شده كه انسان چيزى از اموال خود را در راه خدا انفاق نكند و تمام آن را براى ورثه بگذارد. امام صادق عليه السّلام در تفسير آيه « «كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ»؛ اين‌گونه خداوند اعمال آنها را به آنان نشان مى‌دهد كه مايه حسرت او هستند» [2] فرمود: «هو الرّجل يدع ماله لا ينفقه في طاعة اللّه بخلا ثمّ يموت فيدعه لمن يعمل فيه بطاعة اللّه أو في معصية اللّه فإن عمل به في طاعة اللّه رآه في ميزان غيره فرآه حسرة و قد كان المال له و إن كان عمل به في معصية اللّه قوّاه بذالك المال حتّى عمل به في معصية اللّه عزّ و جلّ؛ اين آيه اشاره به كسى است كه اموالى دارد كه از روى بخل، چيزى از آن را در راه خدا انفاق نمى‌كند. سپس مى‌ميرد و آن را براى كسى باقى مى‌گذارد كه با آن، اطاعت يا معصيت پروردگار را انجام مى‌دهد. هرگاه با آن مال، اطاعت خدا كند، صاحب اصلى مال، نتيجه آن را در ترازوى عمل بازماندگان مى‌بيند در حالى كه آن مال، متعلق به او بوده و اگر با آن معصيت خدا كند در واقع، كمك به معصيت كرده و او را تقويت نموده تا نافرمانى خدا كند». [3]

جمله «فرضا عليكم» اشاره به اين است كه اگر تمام اموال خود را براى وارثان بگذاريد روز قيامت حسابش بر شماست و منافعش در دنيا براى ديگران.

[1]. كافى، ج 5، ص 67، ح 1.

[2]. بقره، آيه 167.

[3]. كافى، ج 4، ص 42.