«افراد خوش‌منظر (غالبا) سست عقل‌اند، بلند قدان كوتاه همت، پاكيزه عملان بد منظر و كوتاه قدان، عميق و خوش‌فكرند آنها كه نهادى پاك دارند (گاه بر اثر عوامل گوناگون) اخلاق ناپسند ظاهر مى‌سازند آنها كه قلبى ناآرام دارند، افكارشان پراكنده است و سخنوران (زبردست) قوت قلب دارند»؛ (فتامّ الرّواء [1] ناقص العقل، و مادّ القامة قصير الهمّة، و زاكي العمل قبيح المنظر، و قريب القعر [2] بعيد السّبر [3]، و معروف الضّريبة منكر الجليبة، و تائه‌ [4] القلب متفرّق اللّبّ، و طليق اللّسان حديد الجنان).

آنچه درباره اين روابط هفتگانه در ميان جسم و روح و ماده جسمانى و اخلاق در كلام امام عليه السّلام آمده، به يقين به صورت قاعده‌اى كلى و بى‌استثنا نيست، بلكه نظر به غالب افراد دارد و به همين دليل استثنائاتى براى آنها با چشم خود ديده‌ايم.

جمله‌ «قريب القعر بعيد السّبر» با توجّه به اينكه «قعر» در اينجا اشاره به كوتاهى قامت است، زيرا افراد كوتاه قامت فاصله زيادى در ميان سر و قدمهايشان نيست و به همين دليل واژه «قريب القعر» براى آنها مناسب است و با توجّه به اينكه «سبر» به معناى آزمايش و بررسى و عمق‌يابى است، تعبير به «بعيد السبر» اشاره به عمق فكر و آگاهى فراوان است.

اين احتمال نيز وجود كه تعبير به «بعيد السبر» اشاره به اين باشد كه آنها به تعبير عوام، افرادى تودار هستند كه شناختشان به آسانى امكان‌پذير نيست. اين‌

[1]. «رواء» از ريشه «رىّ» بر وزن «حى» در اصل به معناى سيراب شدن است، از اين‌رو به افراد زيبا و خوش‌چهره «رواء» گفته مى‌شود. گويى آنها همانند گياهى هستند كه كاملا سيراب شده و خوش‌منظر است.

[2]. «قعر» در اينجا به معناى باطن است و قعر هرچيزى به آخرين نقطه عمق آن اطلاق مى‌شود.

[3]. «سبر» در اصل به معناى آزمودن و بررسى كردن است و به كسى كه نمى‌توان به آسانى به اسرار درون او پى برد «بعيد السّبر» اطلاق مى‌شود.

[4]. «تائه» به معناى سرگردان از ريشه «تيه» بر وزن «سعى» و «تيه» بر وزن «تيم» گرفته شده كه به معناى سرگردان شدن و گمراه گشتن است.