ديگر اينكه آثار آنها بسيار ماندگارتر بود. اشاره به اينكه خانه‌ها و قصرها و ساير كارهاى عمرانى آنها به قدرى قوى و محكم بود كه ساليان دراز برقرار مى‌ماند.

ولى عاقبت كارشان به كجا انجاميد، فريادها و غوغاها خاموش شد و سكوتى غم‌انگيز جاى آن را گرفت. بدنهاى بى‌جان آنها در زير خاك پوسيده و استخوانهايشان تبديل به خاك شد و حتّى آثار آنها بر چيده شد.

جمله‌ «و رياحهم راكدة» با توجّه به اينكه «رياح» جمع «ريح» و ريح در اينجا به معناى «روح» و قوت است مفهوم ركود آن اين است كه به كلّى از كار افتادند و بعضى از آن را به معناى فرونشستن باد غرور تفسير كرده‌اند.

اين احتمال نيز وجود دارد كه منظور از رياح بادهايى باشد كه بر پرچمهاى قدرتمندان و شاهان مى‌خورد. ضرب المثل معروفى است كه مى‌گويند: «فلان شخص هنوز باد به پرچمش مى‌خورد» يعنى هنوز بر سر قوّت و قدرت است؛ ولى هنگامى كه قدرت از بين برود پرچم سقوط مى‌كند و ديگر بادى به پرچم نمى‌خورد.

سپس امام عليه السّلام به اين نكته قابل توجّه اشاره مى‌فرمايد كه بعد از كاخ نشين بودن و زندگى پر زرق و برق دنيا به چه روزى گرفتار شدند: «سرانجام قصرهاى بلند و محكم (و بساط عيش‌ونوش و تختهاى زينتى و) پشتيهاى نرم و راحت را به تخته سنگهاى لحد گورستان و قبور به هم چسبيده و لحدهاى چيده شده مبدّل ساختند»؛ (فاستبدلوا بالقصور المشيّدة [1]، و الّنمارق‌ [2] الممهّدة، الصّخور و

[1]. «مشيّده» از ريشه «شيد» بر وزن «صيد» به معناى مرتفع ساختن است و «شيد» بر وزن «بيد» به معناى گچ و مانند آن است كه براى استحكام و زيبايى بنا روى آن مى‌مالند، بنابراين «اصول مشيدة» (با تشديد ياء) به معناى بناهاى مرتفع و محكم است و «مشيد» (بر وزن فقير) نيز به معناى بنايى است كه گچ كارى و زيبا و محكم شده است و در قرآن مجيد، سوره حج، آيه 45 مى‌خوانيم: «وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَشِيدٍ»

[2]. «نمارق» جمع «نمرقه» بر وزن «سنبله» به معناى متّكاى كوچكى است كه بر آن تكيه مى‌كنند و در فارسى به آن «پشتى» مى‌گويند.