نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 8 صفحه : 419
دادهاى يا جنزدهاى يا بر اثر شدت بيمارى هذيان مىگويى؟»؛ (أمختبط أنت أم ذوجنّة، أم تهجر؟).
اشاره به اينكه هيچ انسان عاقلى باور نمىكند كه بتواند كسى مانند على عليه
السّلام را با هديهاى كه در باطن بوى رشوه مىدهد بفريبد و اگر كسى در اين ميدان
وارد شود دليل براين است كه يا ديوانه بوده و يا بر اثر بيمارى، عقل خود را موقتا
از دست داده است.
«مختبط» از ريشه «خبط» به معناى از
دست دادن تعادل است كه گاه در مورد تعادل ظاهرى به كار مىرود و گاه درباره تعادل
فكرى و در اينجا معناى دوم اراده شده است و تعبير به «ذو جنّة» (جن زده) يا اشاره به وسوسههاى شيطان است كه
يكى از جنيان محسوب مىشود و بر اثر اين وسوسهها عقل انسان را مىگيرد و يا اشاره
به آن چيزى است كه درميان توده مردم مشهور بوده كه بعضى افراد ديوانه را به عنوان
جن زده به حساب مىآورند.
واژه «تهجر» از ريشه «هجر» به معناى هذيان گفتن است، بنابراين فرق ميان اين سه واضح است؛
مختبط كسى است كه گرفتار نقصان عقلى بوده و تعادل فكرى خود را از دست داده و ذو
جنّه كسى است كه بر اثر عاملى برونى گرفتار نوعى جنون شده و تهجر در مورد كسى گفته
مىشود كه ذاتا ديوانه نيست؛ امّا بر اثر شدت بيمارى به هذيان گفتن دچار شده است.
البتّه اين سه واژه وقتى در مقابل هم قرار مىگيرند چنين مفهومى را افاده كنند
در حالى كه ممكن است هنگامى كه هريك تنهايى به كار برود مفهوم وسيعترى داشته
باشد.
سپس امام عليه السّلام براى اينكه به او بفهماند تا چه حد گرفتار اشتباه شده و
على عليه السّلام را به تاريكى ديده و او را نشناخته است، اشاره به نكته بسيار
مهمى در زمينه عدالت خويش مىكند كه شايد از غير او در طول تاريخ شنيده نشده باشد.
اين
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 8 صفحه : 419