تعبير به‌ «مقاوم العزّ» اشاره براين است كه صاحب قدرتها نيز اين راه را مانند ديگران بايد بپيمايند.

در جمله‌ «و حلبات الفخر» مردم را تشبيه به گروههايى مى‌كند كه در يك سلسله مسابقات عظيم و گسترده براى كسب افتخار بيشتر شركت كرده‌اند، امام عليه السّلام مى‌فرمايد: همه آنها نيز سرانجام به منزلگاهى مى‌رسند كه نامش قبر است.

سرانجام در يك كلمه مى‌فرمايد: «ملوكا و سوقا» هم پادشاهان مى‌روند و هم رعايا.

سپس براى توضيح بيشتر مى‌فرمايد: «آنها درون قبرها خزيده‌اند و زمين در آنجا بر آنها مسلّط شد. از گوشتهايشان خورد و از خونهايشان نوشيد»؛ (سلكوا في بطون البرزخ سبيلا سلّطت الأرض عليهم فيه، فأكلت من لحومهم، و شربت من دمائهم).

برزخ گرچه معمولا بر عالمى اطلاق مى‌شود كه واسطه ميان دنيا و آخرت است همان‌گونه كه قرآن مجيد مى‌فرمايد: «وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلى‌ يَوْمِ يُبْعَثُونَ» [1] ولى برزخ در اينجا به معناى قبر است به قرينه جمله‌هايى كه بعد از آن آمده است همان‌گونه كه در حديثى از امام صادق عليه السّلام نيز آمده است: «البرزخ القبر» [2] البتّه قبر نيز گاه به معناى مادى آن است؛ مانند آنچه در اين خطبه آمده است و گاه به معناى غير مادى آن؛ مانند آنچه در حديث مشهور آمده است: «القبر إمّا روضة من رياض الجنّة او حفرة من حفر النّيران؛ قبر يا باغى از باغهاى بهشت است يا حفره‌اى از حفره‌هاى دوزخ». [3]

سپس در توضيح بيشتر مى‌فرمايد: «آنها در حفره‌هاى گور خويش به صورت جمادى درآمده‌اند كه هرگز نموّى ندارند و ناپيدايانى كه اميد يافت شدنشان‌

[1]. مؤمنون، آيه 100.

[2]. بحارالانوار، ج 6، ص 217.

[3]. همان، ص 214 و صحيح ترمذى، ج 4، كتاب صفة القيامة، باب 26، ح 2460.