نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 8 صفحه : 313
مردگان خود نگريستند و (بر اثر كوتهبينى) در درياى جهل و غرور فرورفتند»؛ (لقد نظروا إليهم بأبصارهم العشوة، و ضربوا منهم في غمرة
جهالة).
در ادامه اين سخن مىفرمايد: « (آنها راهى براى بيدار شدن از اين خواب غفلت
داشتند؛ ولى از آن راه نرفتند) اگر شرححال آنان را از عرصههاى ويران شده آن ديار
و خانههاى خالى مىپرسيدند در پاسخ به آنها مىگفتند: آنها در زمين گم شدند (و
اجسادشان خاك شد و خاك آنها پراكنده گشت)؛ ولى شما از روى جهل همان مسير آنها را
ادامه داديد (در حالى كه) از روى جمجمههايشان عبور مىكنيد و روى اجسادشان زراعت
مىنماييد و از آنچه آنها باقى مىگذاردند مىخوريد و در خانههاى آنها كه رو به
ويرانى مىرود سكونت مىگزينيد (شما بر آنها مىگرييد) در حالى كه روزهايى كه در
ميان شما و آنها قرار دارد بر شما مىگريند و نوحهگرى مىكنند»؛ (و لو استنطقوا عنهم عرصات تلك الدّيار الخاوية، و
الرّبوع [1]
الخالية، لقالت: ذهبوا في الأرض ضلّالا [2]، و ذهبتم في أعقابهم جهّالا، تطؤون في هامهم [3]، و تستنبتون [4] في أجسادهم،
و ترتعون [5] فيما
لفظوا [6]، و
تسكنون فيما خرّبوا؛ و إنّما الأيّام بينكم و بينهم بواك [7] و نوائح [8] عليكم).
[1]. «ربوع» جمع «ربع» بر وزن «رفع»
به معناى خانه، اقامتگاه و پناهگاه است.
[3]. «هام» جمع «هامة» به معناى سر يا
قسمت بالاى آن است.
[4]. «تستنبتون» از ريشه «نبت» بر وزن
«ضبط» به معناى روييدن گرفته شده و نبات به معناى گياه است و استنبات به معناى
زراعت كردن و طلب رويش است.
[5]. «ترتعون» از ريشه «رتع»، بر وزن
«قطع» در اصل به معناى چريدن و فراوان خوردن حيوانات است؛ ولى گاه در مورد انسان
به معناى تفريح كردن و خورد و خوراك فراوان داشتن به كار مىرود و در جمله مورد
بحث، به معناى دوم است.
[6]. «لفظوا» از ريشه «لفظ» به معناى
بيرون افكندن چيزى گرفته شده و غالبا به معناى بيرون انداختن از دهان بكار مىرود
و چون سخن از دهان بيرون مىآيد، از اينرو به آن لفظ گفته مىشود و در جمله بالا
معناى اوّل اراده شده است.
[7]. «بواك» جمع «باكيه» در اصل به
معناى زنان گريهكن و سوگوار است.
[8]. «نوائح» جمع «نائحه» به معناى زن
نوحهگر است و تفاوت اين دو، در اين است كه نوحهگرى به معناى گريه با سروصدا و
ذكر الفاظ و مطالبى است در حالى كه بكاء و گريه مفهوم عامى دارد.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 8 صفحه : 313