بخش چهارم‌

و آخر رابع، لم يكذب على اللّه، و لا على رسوله، مبغض للكذب خوفا من اللّه، و تعظيما لرسول اللّه صلّى اللّه عليه و اله و لم يهم، بل حفظ ما سمع على وجهه، فجاء به على ما سمعه، لم يزد فيه و لم ينقص منه، فهو حفظ النّاسخ فعمل به، و حفظ المنسوخ فجنّب عنه، و عرف الخاصّ و العامّ، و المحكم و المتشابه، فوضع كلّ شي‌ء موضعه.

و قد كان يكون من رسول اللّه صلّى اللّه عليه و اله الكلام له و جهان: فكلام خاصّ، و كلام عامّ، فيسمعه من لا يعرف ما عنّى اللّه، سبحانه، به، و لا ما عنّى رسول اللّه صلّى اللّه عليه و اله فيحمله السّامع، و يوجّهه على غير معرفة بمعناه، و ما قصد به، و ما خرج من أجله، و ليس كلّ أصحاب رسول اللّه صلّى اللّه عليه و اله من كان يسأله و يستفهمه، حتّى إن كانوا ليحبّون أن يجي‌ء الأعرابيّ و الطّاري‌ء، فيسأله عليه السّلام حتّى يسمعوا، و كان لا يمرّ بي من ذلك شي‌ء إلّا سألته عنه و حفظته، فهذه وجوه ما عليه النّاس في اختلافهم، و عللهم في رواياتهم.

ترجمه‌

چهارمين شخص (ناقل حديث) كسى است كه نه دروغ به خدا بسته، نه بر پيامبرش (و به طور كلى) او همواره دروغ را به سبب خوف از خدا و تعظيم پيامبر صلّى اللّه عليه و اله دشمن مى‌دارد و در آنچه (از پيامبر اكرم) شنيده، اشتباهى (بر اثر سهل انگارى) براى او پيش نيامده است، بلكه آنچه را شنيده است به طور كامل حفظ نموده و همان‌گونه كه شنيده بى‌كم و كاست آن را نقل كرده است او ناسخ را حفظ كرده و به آن عمل مى‌كند و از منسوخ آگاه است و از آن دورى مى‌گزيند، خاص و