شرح و تفسير برنامه‌ريزى دقيق منافقان!

امام عليه السّلام در اين بخش از خطبه كه بخش پايانى است، اشاره مهمى دارد به اينكه منافقان با برنامه‌ريزى كامل به سوى اهداف خود پيش مى‌روند و براى حلّ هرمشكلى از مشكلات خود چاره‌اى انديشيده و براى نابود كردن مخالفان برنامه‌ريزى نموده‌اند، مى‌فرمايد: «آنها در برابر هرحقى باطلى آماده ساخته‌اند، و در برابر هردليل محكمى، شبهه‌اى و براى هرزنده‌اى قاتلى، و براى هردرى كليدى، و براى هرشبى چراغى تهيه كرده‌اند»؛ (قد أعدّوا لكلّ حقّ باطلا، و لكلّ قائم مائلا، و لكلّ حيّ قاتلا، و لكلّ باب مفتاحا، و لكلّ ليل مصباحا).

در اين پنج جمله با توجه به واژه‌ «أعدّوا» (- آماده كرده‌اند) امام عليه السّلام از اين حقيقت پرده برمى‌دارد كه منافقان، همه مسائل مثبت جامعه را زير نظر مى‌گيرند و براى تخريب آن برنامه‌ريزى مى‌كنند و براى بن‌بستهايى كه بر سر راه دارند راه‌حلهايى در نظر مى‌گيرند تا بتوانند درهاى بسته را بگشايند و موانع را از سر راه بردارند، حتى در شب تاريك با چراغ آيند تا گزيده‌تر برند كالا!

در طول تاريخ مخصوصا قرنهاى نخستين اسلام، شواهد زنده‌اى براى كلام پرمعناى امام عليه السّلام ديده مى‌شود؛ از بهانه‌اى كه براى كنار زدن امام از صحنه خلافت (جوان بودن و يا شوخ طبع بودن) گرفته تا آتش زدن در بيت وحى، بعد از پيامبر اكرم، به بهانه مخالفت با اجماع مسلمين (اجماعى كه وجود خارجى نداشت) و سپس خونخواهى عثمان، آن هم از سوى كسانى كه دستشان به خون عثمان آلوده بود و بالا بردن قرآنها بر سر نيزه‌ها در زمانى كه در آستانه شكستن بودند و مانند آن.

جالب اين است كه گاه به امورى متوسل مى‌شدند كه هرانسان آگاهى را شديدا در تعجّب فرومى‌برد؛ مثلا هنگامى كه به لشكريان معاويه گفتند شما «فئه باغيه» (گروه‌