«فكاك رقبة» واژه «من النّار» ذكر مى‌شود.

آرى! آزادى انسان تنها در بندگى خداست، هم در دنيا و هم در آخرت و ناپرهيزكاران اسير چنگال هواوهوس و شيطان و مال و ثروت و مقام و شهوت‌اند.

آنچه امام عليه السّلام در اين فراز درباره پرهيزگاران بيان فرموده در واقع برگرفته از صفاتى است كه قرآن مجيد در بخش آخر سوره فرقان درباره «عباد الرحمان» بيان كرده است.

آنجا كه مى‌فرمايد: « «وَ الَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِياماً وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذابَها كانَ غَراماً» كسانى كه شبانگاه براى پروردگارشان سجده و قيام مى‌كنند و كسانى كه مى‌گويند، پروردگارا! عذاب جهنّم را از ما برطرف گردان كه عذابش سخت و پردوام است». [1]

امام عليه السّلام بعد از اوصاف ويژه‌اى كه براى پرهيزكاران در ابتداى اين خطبه بيان كرده، به برنامه شبانه‌روزانه آنها اشاره مى‌كند، برنامه‌اى كه مملوّ از درس‌هاى سعادت است.

نخست برنامه شبانه آنها را شرح مى‌دهد كه به‌طور كامل در جهت خودسازى و قرب به خدا پيش مى‌روند.

اساس اين برنامه را در دو چيز ذكر مى‌كند: 1- نماز با حضور قلب كامل، نمازى كه معراج مؤمن و نردبان ترقّى و «قربان كلّ تقىّ» و سبب قرب پرهيزكاران در دادگاه خدا و نهى‌كننده از فحشا و منكر است.

2- تلاوت قرآن در نماز و خارج نماز در دل شب، در سكوت مطلق و شرايطى كه هيچ چيز مانع از حضور در محضر قرآن نيست، همراه باتدبّر در جاى جاى قرآن، به گونه‌اى كه خود را مخاطب آيات ثواب و عقاب بداند، سرنوشت بهشتيان و دوزخيان را در لابه‌لاى‌

[1]. فرقان، آيه 64 و 65.