نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 7 صفحه : 468
اشاره به اينكه زندگى پربركت شهرى و روستايى را از آنها گرفتند و آنان را به
بيابانها راندند و در محيطهاى بىآب و علف آواره ساختند.
در ادامه مىافزايد: «آنان را به صورت گروهى فقير و مسكين، همنشين شتران مجروح
و لباسهاى پشمين خشن ساختند. (شغلشان ساربانى، خوراكشان شير شتر، لباس و
خيمههايشان از پشمهاى خشن تهيه مىشد) آنها را ذليلترين امتها از نظر محل سكنا
قرار دادند و در بىحاصلترين زمينها ساكن كردند. نه در پناه كسى بودند كه از
حمايت او كمك گيرند و نه در سايه الفت و اتحادى كه بر عزتش تكيه كنند»؛ (فتركوهم عالة [8] مساكين إخوان دبر [9] و وبر [10]، أذلّ الأمم دارا، و أجدبهم قرارا لا يأوون [11] إلى جناح
دعوة يعتصمون بها، و لا إلى ظلّ ألفة يعتمدون على عزّها).
سپس امام به شرح نتيجه اين وضع پرداخته، مىفرمايد: «حالات آنها ناآرام،
قدرتها پراكنده جمعيت انبوهشان متفرق شد. در بلايى شديد و جهلى فراگير فرورفتند،
دختران زندهبهگور شده، بتهاى مورد پرستش، قطع رحمها و جنگها و غارتهاى پى در پى
از آثار آن بود»؛ (فالأحوال مضطربة، و الأيدي مختلفة، و
الكثرة متفرّقة، في بلاء أزل [12]، و أطباق جهل! من بنات موؤودة [13]، و أصنام معبودة، و أرحام مقطوعة،
[8]. «عالة» جمع «عائل» به معناى فقير
است و «عيلولة» برطرف ساختن نيازهاى ديگرى است.
[9]. «دبر» جمع «دبرة» بر وزن «شجره»
يعنى جراحت و زخم پشت حيوان.
[10]. «وبر» پشم شتر (و گاه به خصوص كرك
گفته مىشود) و منظور از اخوان وبر در عبارت بالا، ساربانى شتر است.
[11]. «يأوون» از ريشه «اواء» بر وزن
«كتاب» به معناى وارد شدن و سكنا گزيدن در مكانى است.
[12]. «ازل» به معناى تنگ و سخت است؛
به معناى حبس كردن نيز آمده است.
[13]. «موؤدة» از «وأد» بر وزن «رعد»
در اصل به معناى ثقل و سنگينى است. سپس به دخترانى كه در زير خاك در عصر جاهليت
پنهان مىكردند نيز اطلاق شده، زيرا آنها را در زير خاك پنهان مىكردند و انبوهى
خاك و سنگ به روى آنها مىريختند.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 7 صفحه : 468