تعبير «من مفاوز قفار» هماهنگ است با آيه شريفه « «وَ أَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجالًا وَ عَلى‌ كُلِّ ضامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ» و مردم را دعوت عام به حج كن تا پياده‌ها و سواره‌ها بر مركبهاى لاغر از هرراه دورى به سوى تو بيايند». [1]

به اين ترتيب حركت اقوام مختلف از مناطق جهان را به سوى مكّه منعكس مى‌كند و به دنبال آن اشاره‌اى به اعمال و مناسك آموزنده حج نموده، مى‌فرمايد: «اين حركت براى آن است كه: « (هنگام سعى) شانه‌ها را متواضعانه حركت دهند و لا اله الّا اللّه گويان گرد خانه كعبه طواف كنند و با موهاى آشفته و بدنهاى پرگردوغبار هروله نمايند، در حالى كه لباسها را به كنارى افكنده و با ترك اصلاح سر و صورت زيباييهاى خود را دگرگون ساخته‌اند»؛ (حتّى يهزّوا [2] مناكبهم ذللا يهلّلون للّه حوله، و يرملون‌ [3] على أقدامهم شعثا [4] غبرا [5] له. قد نبذوا السّرابيل‌ [6] وراء ظهورهم، و شوّهوا [7] بإعفاء [8] الشّعور محاسن خلقهم).

امام عليه السّلام در اين عبارت كوتاه به بخش مهمى از مناسك حج اشاره فرموده از جمله پوشيدن لباس احرام و ترك كردن آنچه به محرم حرام است از زيباييها و همچنين طواف گرد خانه خدا و سعى ميان صفا و مروه با آداب خاص كه هريك از برنامه و آموزه‌اى از آموزه‌هاى حج است و به راستى تا انسان در اين مراسم شركت نكند و از نزديك اين برنامه خودسازى را نبيند نمى‌تواند به عمق تأثير اين تعليمات آشنا شود. در ادامه اين سخن‌

[1]. حج، آيه 27.

[2]. «يهزوا» از ريشه «هزّ» بر وزن «حظ» به معناى تكان دادن است.

[3]. «يرملون» از ريشه «رمل» بر وزن «عمل» به معناى راه رفتن سريع (هروله كردن) گرفته شده است.

[4]. «شعث» جمع «اشعث» يعنى ژوليده‌مو.

[5]. «غبر» جمع «اغبر» به معناى غبارآلود است.

[6]. «سرابيل» جمع «سربال» به معناى پيراهن است و گاه به هرگونه لباسى اطلاق شده و در خطبه بالا همين معنا مراد است.

[7]. «شوهوا» از ريشه «شوه» بر وزن «قول» به معناى بدنما و بدمنظر شدن است.

[8]. «اعفاء» به معناى رها ساختن است و «اعفاء الشعور» يعنى رها ساختن موها تا بلند شدن آن.