نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 7 صفحه : 35
چون نفى شبيه
و همتا، وقت و زمان و زياده و نقصان از ذات پاك او ممكن است اين توهّم را به وجود
آورد كه نتيجه آن تعطيل معرفة اللّه است و به بيان ديگر راهى به سوى شناخت او وجود
ندارد بلافاصله مىفرمايد: «بلكه به سبب نشانههاى تدبير متقن و نظام محكمى كه به
ما ارائه داده عظمتش نزد چشم عقلها آشكار شده است»؛ (بل ظهر
للعقول بما أرانا من علامات التّدبير المتقن، و القضاء المبرم).
اشاره به اين
كه گرچه كنه ذات خداوند از دسترس عقول بشر خارج است؛ ولى اثبات اصل وجود او از
طريق مطالعه در نظام آفرينش و تدبير بسيار حكيمانهاى كه بر آن حاكم است كاملا
ممكن است. اين همان چيزى است كه در روايات ديگر اسلامى نيز به آن اشاره شده كه
درباره كنه ذات خدا نينديشيد، بلكه درباره آثار قدرت و عظمت و علم او در جهان
انديشه كنيد و اين همان چيزى است كه قرآن مجيد پايه خداشناسى را بر آن قرار داده و
صاحبان انديشه و «اولو الالباب» را به تفكر در آن در همه حال دعوت مىكند و
مىفرمايد: «إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ
اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ الَّذِينَ يَذْكُرُونَ
اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِهِمْ وَ يَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ
السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلًا سُبْحانَكَ فَقِنا
عَذابَ النَّارِ»[1]
سپس امام
عليه السّلام انگشت روى مصداقهايى از اين بيان كلى و عام مىگذارد و مىفرمايد:
«از شواهد خلقت (حكيمانه و) باعظمت او آفرينش
آسمانهاى ثابت و پابرجايى است كه بدون ستون و تكيهگاهى برپاست»؛
(فمن شواهد خلقه خلق السّماوات موطّدات [2]
بلا عمد [3]، قائمات بلا سند [4]).
آنگاه به
اين حقيقت اشاره مىفرمايد: «خداوند آسمانها را به قبول فرمان خويش