بخش اوّل‌

ما وحّده من كيّفه، و لا حقيقته أصاب من مثّله، و لا إيّاه عنى من شبّهه، و لا صمده من أشار إليه و توهّمه. كلّ معروف بنفسه مصنوع، و كلّ قائم في سواه معلول. فاعل لا باضطراب آلة، مقدّر لا بجول فكرة، غنيّ لا باستفادة.

لا تصحبه الأوقات، و لا ترفده الأدوات؛ سبق الأوقات كونه، و العدم وجوده، و الإبتداء أزله. بتشعيره المشاعر عرف أن لا مشعر له، و بمضادّته بين الأمور عرف أن لا ضدّ له، و بمقارنته بين الأشياء عرف أن لا قرين له. ضادّ النّور بالظّلمة، و الوضوح بالبهمة، و الجمود بالبلل، و الحرور بالصّرد. مؤلّف بين متعادياتها، مقارن بين متبايناتها، مقرّب بين متباعداتها، مفرّق بين متدانياتها.

ترجمه‌

كسى كه براى خدا كيفيّتى قائل گردد او را يگانه ندانسته و آن كس كه براى او مانند قرار داده به حقيقتش پى‌نبرده و هركس او را به چيزى تشبيه كند به مقصد نرسيده و آن كس كه به او اشاره كند يا در وهم و انديشه آورد، او را منزّه (از صفات مخلوقات) ندانسته است. (كنه ذاتش هرگز شناخته نمى‌شود، زيرا) آنچه كنه ذاتش شناخته شده مصنوع و مخلوق است و آنچه بقايش به ديگرى وابسته است معلول علّتى است. او فاعلى است كه نيازمند به حركت دادن ابزار و آلات نيست و مدبّرى است كه احتياج به جولان فكر و انديشه ندارد، بى‌نياز است امّا نه به اين معنا كه (قبلا از شخص يا چيزى) بهره گرفته باشد. نه زمانها با او قرين است و نه ابزار و وسايل از او حمايت مى‌كند (بلكه) وجودش بر