در ادامه اين سخن امام عليه السّلام آنچه را در عبارات قبل كلى و سربسته بيان فرموده بود به طور مشروح بيان كرده و روى پنج موضوع تكيه مى‌كند و مى‌فرمايد: «چشمها را در دل شب بيدار داريد، شكمها را لاغر كنيد، گامها را بكار گيريد، اموال خود را انفاق كنيد و از جسم و تن خويش بكاهيد و بر جان و روان خود بيفزاييد و در اين كار بخل نورزيد»؛ (أسهروا [1] عيونكم، و أضمروا [2] بطونكم، و استعملوا أقدامكم، و أنفقوا أموالكم، و خذوا من أجسادكم فجودوا بها على أنفسكم، و لا تبخلوا بها عنها).

منظور از «بيدار داشتن چشمها در دل شب» همان راز و نياز شبانه مخصوصا نماز شب است و «لاغر ساختن شكمها» اشاره به روزه داشتن و «بكار گرفتن قدم‌ها» اشاره به قيام شبانه يا گام برداشتن در راه حلّ مشكلات مردم و كمك به دردمندان و نيازمندان و «انفاق اموال» اشاره به خمس و زكات واجب و صدقات مستحب، و «گرفتن از بدنها و افزودن بر جان و روان» اشاره به رياضات شرعى و خودسازى و جهاد در راه خداست.

آن‌گاه امام با استفاده از دو آيه قرآن مجيد بر سخنان خويش مهر تأييد مى‌نهد و مى‌گويد: «خداوند سبحان فرموده: اگر خدا را يارى كنيد، شما را يارى مى‌كند و گامهايتان را استوار مى‌دارد»؛ (فقد قال اللّه سبحانه: «إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَ يُثَبِّتْ أَقْدامَكُمْ» [3]).

«و نيز فرموده: كيست كه به خداوند قرض نيكو دهد، تا چند برابر به او عطا كند و براى چنين كسى پاداش والايى است»؛ (و قال تعالى: «مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضاعِفَهُ لَهُ وَ لَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ» [4]).

[1]. «اسهروا» از ريشه «سهر» بر وزن «سفر» به معناى شب‌بيدارى است.

[2]. «اضمروا» از «ضمور» بر وزن «عبور» به معناى لاغر شدن است و چون به باب افعال مى‌رود (اضمار) لاغر كردن معنا مى‌دهد.

[3]. محمد، آيه 7.

[4]. حديد، آيه 11.