آن جا كه بد را خوب و خوب را بد مى‌بيند» (و من لم ينفعه اللّه بالبلاء و التّجارب لم ينتفع بشي‌ء من العظة، و أتاه التّقصير من أمامه‌ [1]، حتّى يعرف ما أنكر، و ينكر ما عرف).

تجربيات حسى و آزمايش‌هاى الهى مهم‌ترين وسيله بيدارى انسان‌هاست. اگر واقعا كسى از اين طريق بيدار نشود بسيار بعيد است پند و اندرز واعظان و نصيحت خيرخواهان در وى اثر بگذارد و يكى از سرنوشت‌هاى حتمى او اين است كه به جايى مى‌رسد كه خوبى‌ها در نظرش بدى و بدى‌ها به شكل خوبى جلوه مى‌كند؛ آن گونه كه قرآن مجيد مى‌فرمايد: « «قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُمْ بِالْأَخْسَرِينَ أَعْمالًا الَّذِينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ هُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعاً»؛ بگو آيا به شما خبر دهيم كه زيان كارترين مردم در كارها چه كسانى‌اند؟ آن‌ها كه تلاش‌هايشان در زندگى دنيا گم و نابود شده؛ با اين حال مى‌پندارند كار نيك انجام مى‌دهند». [2] در صدر اسلام، معاويه، طلحه و زبير خود را مدافع خون مظلوم (خون عثمان!) مى‌پنداشتند و در عصر ما بدعت گذاران وهّابى خود را مصلحان امّت مى‌پندارند! همواره بدعت گذاران در طول تاريخ، چهره اصلاح طلب به خود گرفته‌اند.

امام عليه السّلام در پايان اين عبارت براى جداسازى صفوف بدعت گذاران از پيروان راستين آيين خدا مردم را به دو گروه تقسيم مى‌كند كه سوّم ندارد؛ مى‌فرمايد: «مردم دو گروه بيش نيستند؛ گروهى تابع شريعت و آيين خدا و گروهى بدعت‌گزار كه دليلى از سوى خدا و از سنّت پيامبر و نورى از حجّت و برهان (عقل) با خود ندارند!» (و إنّما النّاس رجلان:

متّبع شرعة و مبتدع بدعة، ليس معه من اللّه سبحانه برهان سنّة، و لا ضياء حجّة).

[1] «امامه»؛ امام در اصل به معناى پيش رو است و جمله «اتاه التقصير من امامه» يعنى تقصيرات آشكارا دامان او را مى‌گيرد.

[2] كهف، آيات 103 و 104.