نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 6 صفحه : 218
سماواتك، و كيف مددت على مور [1] الماء أرضك، رجع طرفه [2] حسيرا [3]، و عقله مبهورا [4]، و سمعه و الها، و فكره حائرا).
امام عليه السّلام در اين تعبيرات زيبا و پر معنا انگشت اشارت روى چهار موضوع
از عظمت آفرينش نهاده: بر پا كردن عرش، آغاز آفرينش، معلّق بودن كرات در آسمان و
پيدايش زمين از زير آب كه هر يك از ديگرى شگفتانگيزتر است و به دنبال آن روى چهار
گونه از آثار حيرت و سرگردانى تكيه كرده: خستگى چشم، مبهوت شدن عقل، واله شدن گوش،
حيران شدن فكر.
درباره تفسير عرش، سخن بسيار است؛ اما آن چه از آية الكرسى استفاده مىشود اين
است كه عرش، عالمى است فوق اين آسمان و زمينى كه ما مىبينيم؛ زيرا مىفرمايد:
« «وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ»» (توجّه داشته باشيد كه شاهان سابق داراى دو گونه تخت
بودند: تخت كوتاهى كه كرسى ناميده مىشد و در روزهاى عادى از آن استفاده مىكردند
و تخت بلند پايهاى كه عرش نام داشت و در اعياد و روزهاى رسمى بر فراز آن
مىنشستند؛ سپس اين دو تعبير كنايهاى از درجات مختلف عظمت شد. قرآن آسمان و زمينى
را كه ما مىبينيم كرسى خدا مىشمارد؛ بنابر اين عرش او مرتبهاى بالاتر از آن
است).
از اين رو ممكن است عرش اشاره به عالم ماوراى طبيعت يعنى عالم فرشتگان و
كروبيان باشد و [5] يا
عالمى از جهان ماده، ماوراى آنچه در دسترس ماست.
جمله (و كيف مددت على مور الماء أرضك) ممكن است اشاره به
[1] «مور» (بر وزن قول) در لغت به
معانى مختلفى آمده؛ از جمله به معناى جريان سريع (يا جريان امواج آب) است.