كوچكى است در گوشه كتاب بزرگى از يك كتابخانه عظيم! از كرات بزرگى در آسمان خبر مى‌دهند كه سى ميليارد برابر كره زمين است! از سياه چاله‌هاى بزرگى سخن مى‌گويند كه سه ميليارد برابر خورشيد ماست (سياه چاله‌ها اجرام فوق العاده سنگينى‌اند كه همه چيز را در خود جذب مى‌كنند؛ حتى نور را كه در برخورد با ساير اجرام بازگشت دارد و به همين دليل در نظر ما در پهنه آسمان، به صورت چاله‌هاى سياهى خودنمايى مى‌كند).

در همين كره زمين ما كه سياره بسيار كوچكى است، ميليون‌ها نوع گياه و حيوان در اعماق درياها و جنگل‌ها وجود دارد كه هنوز ديده تيز بين دانشمندان امروز آن را شناسايى نكرده است.

آرى، عالم ملك و ملكوت، آن قدر گسترده است كه عقول از درك آن، عاجز است و افكار درباره آن حيران و توجّه به اين حقيقت ما را به عظمت آفريننده آن آشنا مى‌سازد و اين بزرگ‌ترين درس توحيد و خداشناسى است. در حديثى از امام سجاد على بن الحسين عليه السّلام مى‌خوانيم كه فرمود: «لو اجتمع أهل السّماء و الأرض أن يصفوا اللّه بعظمته لم يقدروا؛ اگر تمام اهل آسمان و زمين جمع شوند كه عظمت خدا را به وصف درآورند، قادر نيستند!». [1] سپس در تكميل اين سخن مى‌افزايد: « (آرى!) آن كس كه قلبش را از همه چيز تهى كند و فكرش را به كار گيرد تا بداند چگونه عرش را بر پا ساخته‌اى و مخلوقاتت را آفريده‌اى، چگونه كرات آسمان را در هوا معلّق كرده‌اى، و زمينت را بر روى امواج آب، گسترده‌اى، به يقين ديده فهمش وا مى‌ماند؛ عقلش مبهوت مى‌شود؛ شنوايى‌اش حيران، و انديشه‌اش سرگردان مى‌ماند!!» (فمن فرّغ قلبه، و أعمل فكره، ليعلم كيف أقمت عرشك، و كيف ذرأت‌ [2] خلقك، و كيف علّقت في الهواء

[1] اصول كافى، جلد 1، صفحه 102.

[2] «ذرأت» از ماده «ذرء» (بر وزن زرع) به معناى آفرينش و ايجاد و اظهار است.