نخست اين كه هرگاه انسان به آفريدگارى دانا و حكيم ايمان داشته باشد و آفرينش را هدفمند بداند، يقين پيدا مى‌كند كه چيزى در اين عالم، بى دليل و بى هدف نيست و به دنبال آن تلاش مى‌كند علل و عوامل اشيا و اسرار پديده‌ها و آثار آن‌ها را دريابد. تعبير يكى از بزرگ‌ترين دانشمندان علوم طبيعى «چيزى كه دانشمندان بزرگ را وادار به تلاش براى كشف اسرار طبيعت در طول ساليان دراز مى‌كرد، ايمان آن‌ها به هدفمند بودن آفرينش بود و اين كه چيزى در اين جهان بى حساب و كتاب نيست».

ديگر اين كه يكى از موانع علم و معرفت، تعصّب‌هاى كور و كر، غرور و هواهاى نفسانى است؛ ولى هنگامى كه ايمان آمد، همه اين موانع برچيده مى‌شود و راه وصول به سر چشمه‌هاى ايمان هموار مى‌گردد.

اضافه بر اين، علم بى عمل، علمى است ويران و هم سنگ با جهل؛ و چيزى كه علم را با عمل قرين مى‌كند و آن را آباد مى‌سازد، ايمان است؛ همان گونه كه در حديثى از پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله مى‌خوانيم: «إنّ العلم ليتفّ بالعمل فإن أجابه و إلّا ارتحل عنه؛ علم، عمل را فرا مى‌خواند؛ اگر دعوت او را اجابت كرد، مى‌ماند و گر نه مى‌رود». [1] و اين كه مى‌فرمايد: «انسان به سبب علم از مرگ مى‌ترسد» به اين دليل است كه مرگ را پايان زندگى نمى‌داند؛ بلكه آغاز زندگى نوينى تلقى مى‌كند كه انسان در آن با نتيجه اعمال خود رو به رو خواهد بود.

سپس در ادامه اين بيان كه علّت و معلول‌ها و لازم و ملزوم‌ها را پشت سر هم ذكر مى‌كند، مى‌فرمايد: «با مرگ، دنيا پايان مى‌گيرد، و با دنيا مى‌توان آخرت را به دست آورد و با بر پا شدن قيامت، بهشت نزديك مى‌شود و دوزخ براى گمراهان آشكار مى‌گردد؛ مردم به جز قيامت، اقامتگاهى ندارند و به سرعت در اين ميدان به سوى آن سر منزل آخرين پيش مى‌روند» (و بالموت تختم الدّنيا، و بالدّنيا تحرز الآخرة، و بالقيامة تزلف‌

[1] بحار الانوار، جلد 2، صفحه 33.