خطبه در يك نگاه‌

امام عليه السّلام در اين خطبه، به مسائل گوناگونى اشاره مى‌كند كه در عين استقلال هر يك از آن‌ها، پيوند روشنى با هم دارند.

اين خطبه بر چند محور دور مى‌زند:

نخست اين كه امام عليه السّلام مردم را به اطاعت خويش فرا مى‌خواند و راه بهشت را كه راه پر مشقتى است به آن‌ها نشان مى‌دهد.

دوّم اين كه دليل شركت عايشه را در جنگ جمل بيان مى‌كند تا مردم گمان نبرند شركت او در اين جنگ دليل بر مشروعيت كار طلحه و زبير بوده است.

در بخش سوّم، درباره پايان زندگى و قيام قيامت سخن مى‌گويد و مردم را براى آن از طريق ايمان و عمل صالح و كسب علم و دانش آماده مى‌سازد.

در چهارمين بخش، به چگونگى حشر مردم از قبور در سراى آخرت اشاره مى‌كند.

و در بخش پنجم، از امر به معروف و نهى از منكر كه انجام دادن آن بر خلاف پندار بعضى از ناآگاهان هيچ مشكلى در زندگى ايجاد نمى‌كند، سخن به ميان مى‌آورد.

در بخش ششم، از اهميّت قرآن و آثار عظيم آن در اصلاح فرد و جامعه بحث مى‌كند.

و سرانجام در بخش هفتم، در پاسخ اين پرسش كه شخصى از آن حضرت مى‌پرسد:

در مورد فتنه با ما سخن بگو و آيا از رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله در اين باره پرسشى داشته‌اى، به شرح جامعى درباره اين موضوع پرداخته و در ضمن از شهادت خود در آينده نيز خبر مى‌دهد.