شرح و تفسير اين خودكامگان خشك و تر را مى‌سوزانند!

امام عليه السّلام در اين بخش از خطبه اشاره به كسانى مى‌فرمايد كه در برابر امامان و پيشوايان حق ايستادند و براى حكومت چند روزه دنيا، حق را زير پا نهادند، مى‌گويد: «آنها دنيا را مقدّم داشتند و آخرت را عقب انداختند، آب گوارا و صاف (نعمت‌هاى اخروى) را رها كردند، و آب‌هاى متعفن (هوسرانى دنيا) را نوشيدند» (آثروا عاجلا و أخّروا آجلا، و تركوا صافيا، و شربوا آجنا [1]).

سپس مى‌افزايد: «گويا فاسق آنان را مى‌بينم كه با زشتى‌ها همنشين شده، و با آن انس گرفته است، آن چنان با آن هماهنگ گشته كه موهاى او در اين راه سفيد شده، و خلق و خوى او به رنگ گناه در آمده است!» (كأنّي أنظر إلى فاسقهم و قد صحب المنكر فألفه، و بسى‌ء به‌ [2] و وافقه، حتّى شابت عليه مفارقه، و صبغت به خلائقه‌ [3]).

و در ادامه مى‌افزايد: «سپس همچون سيلى خروشان حركت كرده (و همه چيز را در كام خود فرو مى‌برد)، بى آن كه به آنچه غرق مى‌كند اعتنايى داشته باشد، و يا همچون شعله آتشى در گياهان خشك است، كه براى آن تفاوت نمى‌كند چه چيز را مى‌سوزاند». (ثمّ أقبل مزبدا [4] كالتّيّار [5] لا يبالي ما غرّق،

[1] «آجن» از مادّه «اجن» (بر وزن فجر) به معنى تغيير كردن بو و رنگ و طعم آب است.

[2] «بسى‌ء به» از مادّه «بسوء» به معنى انس گرفتن و هماهنگ شدن با چيزى است.

[3] «خلائق» گاهى جمع «خلق» به معنى مخلوق است و گاه جمع «خليقه» به معنى خلق و خو است و در خطبه بالا در معنى دوّم به كار رفته است.

[4] «مزبد» از مادّه «زبد» به معنى كف روى آب و مانند آن گرفته شده و «مزبد» اسم فاعل آن است.

[5] «تيّار» در اصل به معنى امواج شديدى است كه آب را به بيرون دريا پرتاب مى‌كند و گاه به هر گونه موج اطلاق مى‌شود.