بخش اوّل‌

بعث اللّه رسله بما خصّهم به من وحيه، و جعلهم حجّة له على خلقه. لئلّا تجب الحجّة لهم بترك الإعذار إليهم، فدعاهم بلسان الصّدق إلى سبيل الحقّ. ألا إنّ اللّه تعالى قد كشف الخلق كشفة؛ لا أنّه جهل ما أخفوه من مصون أسرارهم و مكنون ضمائرهم؛ و لكن ليبلوهم أيّهم أحسن عملا، فيكون الثّواب جزاء، و العقاب بواء.

ترجمه‌

خداوند رسولان خود را با وحى، كه ويژه پيامبران اوست مبعوث ساخت، و آنان را حجت خويش بر خلقش قرار داد، تا دليلى (در برابر خداوند) به واسطه نفرستادن حجت و راهنما نداشته باشند، و به اين ترتيب خلق خود را با زبان صدق و راستى به راه حق فرا خواند. آگاه باشيد! خداوند پرده از اسرار درون بندگان خود (با آزمايش‌ها) برداشته، نه به اين سبب كه از آنچه انسانها در درون پنهان دارند و اسرارى را كه فاش نكرده‌اند بى‌خبر است، بلكه براى اين است كه مى‌خواهد آنها را امتحان كند تا آشكار شود كدام يك عمل نيكوتر انجام مى‌دهد تا ثواب و كيفر، پاداش و مجازات عمل باشد.

شرح و تفسير فلسفه آزمايشهاى الهى‌

جمعى از شارحان نهج البلاغه معتقدند كه انگيزه امام عليه السّلام بر ايراد اين خطبه،