ما تحبّ، و إن تكن الأخرى، كنت ردأ [1] للنّاس و مثابة [2] للمسلمين).

امام عليه السّلام پاسخ خليفه را به هنگام مشورت، با يك دليل منطقى و روشن بيان فرمود و آن اين كه حضور رييس يك جمعيّت در ميدان نبرد جز در موارد استثنايى كار خطرناكى است، چرا كه يكى از احتمالات قابل قبول اين است كه او در نبرد كشته شود كه نتيجه‌اش متلاشى شدن لشكر از يكسو و متلاشى شدن شيرازه سراسر كشور از سوى ديگر مى‌باشد، در حالى كه اگر او در جاى خود بماند مى‌تواند لشكر بلكه لشكرهاى ديگر را به جاى لشكر اوّل اعزام كند و سلطه خود را بر تمام كشور حفظ نمايد.

نكته‌ها

پاسخ به يك سؤال‌

1- جمعى از شارحان نهج البلاغه اين سؤال را در اين جا مطرح كرده‌اند كه اگر حضور رييس جمعيّت چنين خطرى را در پى دارد پس چرا خود آن حضرت عليه السّلام در ميدان جنگ «صفّين» و «جمل» و «نهروان» حضور پيدا كرد بلكه خود پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و آله نيز در بسيارى از جنگها كه نام «غزوه» بر آن نهاده شده است نيز حضور يافت؟

بعضى از شارحان چنين پاسخ گفته‌اند كه حضور پيامبر صلّى اللّه عليه و آله به خاطر اين بود كه از طريق وحى مى‌دانست در اين ميدانها شهيد نمى‌شود و على عليه السّلام نيز با

[1] «ردء» از مادّه «ردء» (بر وزن عبد) به معنى كمك كردن گرفته شده است بنابر اين «ردء» به معنى معين و ياور و كمك كار و پشتيبان است.

[2] «مثابه» از مادّه «ثوب» (بر وزن قوم) به معنى بازگشتن چيزى به حالت نخستين گرفته شده و «مثابه» به معنى مرجع و كسى كه به سوى او باز مى‌گردند مى‌باشد.