درست است كه تلاش و كوشش، رمز پيروزى و موفقيّت است ولى اين يك قانون كلّى نيست، كسانى را مى‌شناسيم كه يك عمر تلاش و كوشش كردند و شب و روز زحمت كشيدند و به جايى نرسيدند و اين يكى از بدبختيهاى انسان در زندگى دنياست.

اين تعبير ممكن است، اشاره به تلاشهاى مربوط به امور مادى باشد يا معنوى زيرا بسيارند كسانى كه براى رسيدن به مقامات معنوى و نجات اخروى تلاش مى‌كنند اما هواى نفس و شيطان در لحظات حسّاسى به سراغ آنها مى‌آيد و آتشى در خرمن طاعات آنها مى‌افكند و همه را مى‌سوزاند.

سپس امام عليه السّلام به وضع ناهنجار زمان خود و اقبال مردم به بديها و فرار از نيكيها اشاره كرده مى‌فرمايد: «شما در زمانى هستيد كه خير و نيكى پشت كرده، و رو به كاستى گذارده، و شر و بدى روى آورده، رو به فزونى است و شيطان طمعش در گمراهى مردم بيشتر مى‌شود اكنون زمانى است كه وسايل پيشرفت شيطان قوى شده، نيرنگ و فريبش همه را فرا گرفته، و به چنگ آوردن شكار برايش آسان گشته است» (و قد أصبحتم في زمن لا يزداد الخير فيه إلّا إدبارا، و لا الشّر فيه إلّا إقبالا، و لا الشّيطان في هلاك النّاس إلّا طمعا.

فهذا أو ان قويت عدّته، و عمّت مكيدته، و أمكنت فريسته‌ [1]).

اين تعبيرات صريح و آشكار، نشان مى‌دهد كه بر اثر حكومتهاى خودكامه تا چه حد وضع اخلاقى مسلمانان در آن عصر و زمان، سقوط كرده بود و امام عليه السّلام در دوران حكومتش با چه ميراث شوم و صحنه‌هاى دلخراشى رو به رو بود، آرى هنگامى كه مديران جامعه و كسانى كه در رأس حكومت قرار دارند، فاسد شوند،

[1] «فريسة» از مادّه «فرس» (بر وزن قرض) به معنى شكار كردن است و «فريسه» به معنى شكار است.