بعلم غيب، و إنّما هو تعلّم من ذي علم).

به يقين خنده امام عليه السّلام نه از روى تمسخر بود و نه ناشى از غرور، بلكه خنده خوشحالى بود، شايد از اين نظر كه خوب شد، اين مرد كلبى چنين سؤالى بيان كرد تا امام عليه السّلام همگان را از چنين اشتباهى در آورد. و يا اين كه خنده امام عليه السّلام از روى تعجب بوده كه نبايد چنين مسأله‌اى بر آن سؤال كننده مخفى باشد. به هر حال تعبير امام عليه السّلام اشاره به اين حقيقت است كه آن علم كه مخصوص خداست علم ذاتى است و اما علمى كه حاصل از تعلّم باشد و جنبه اكتسابى داشته باشد يعنى امام عليه السّلام از پيامبر صلّى اللّه عليه و آله بياموزد و پيامبر صلّى اللّه عليه و آله از وحى الهى، اين براى غير خدا امكان پذير است (شرح اين مطلب در ادامه سخن خواهد آمد).

سپس افزود: «علم غيب تنها علم (به زمان قيام) قيامت است و آنچه خداوند سبحان در اين آيه بر شمرده است آن جا كه مى‌فرمايد: «آگاهى به وقت قيامت نزد اوست، او باران را نازل مى‌كند و از آنچه در رحم مادران است با خبر است، هيچ كس (جز او) نمى‌داند فردا چكار خواهد كرد و هيچ كس نمى‌داند در كدام سرزمين از دنيا مى‌رود ...» (و إنّما علم الغيب علم السّاعة، و ما عدّده اللّه سبحانه بقوله: «إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ يُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَ يَعْلَمُ ما فِي الْأَرْحامِ وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ ما ذا تَكْسِبُ غَداً وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ» الآية [1].

سپس در شرح اين معنى مى‌افزايد: «بنابر اين خداوند سبحان از آنچه در رحمهاست با خبر است كه پسر است يا دختر، زشت است يا زيبا، سخاوتمند است، يا بخيل، سعادتمند است يا شقىّ و آن كس كه آتشگيره آتش دوزخ است يا كسى كه در بهشت رفيق و هم‌نشين پيامبران مى‌باشد» (آرى تنها خداوند از

[1] لقمان، آيه 34.