نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 4 صفحه : 83
در مورد
فرشتگان نيز چنين است كه در جهان بالا، مراكز قدسى وجود دارد كه فرشتگان در آن
مراكز مقدّس، پيام الهى را درك مىكنند و پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله نيز
در معراج به همان مراكز، بلكه بالاتر از آن رسيد و مشمول عنايات بيشترى گرديد و
اعمال نيك بندگان نيز در آن مراكز قدس، به وديعت سپرده مىشود و تا روز بازپسين
نگهدارى خواهد شد.
سپس امام
عليه السّلام آنچه را در جملههاى قبل به اجمال بازگو فرمود به تفصيل بيان مىكند
و در ضمن پنج جمله، مراحل آفرينش آسمانها را شرح مىدهد. نخست مىفرمايد: «به
آسمانها در حالى كه به صورت دود بود، فرمان داد (فرمانى تكوينى، براى پيمودن مراحل
خلقت و تكامل). (و ناداها بعد إذ هي دخان).
اين جمله،
در حقيقت اشاره به نخستين مرحله آفرينش جهان است كه در قرآن مجيد نيز در آيه 11
سوره «فصّلت» آمده است: «ثُمَّ اسْتَوى إِلَى السَّماءِ
وَ هِيَ دُخانٌ»؛ سپس به تدبير آسمان پرداخت، در حالى كه به
صورت دود بود». [1] اين همان چيزى است كه دانش امروز نيز آن را
تأييد مىكند و مىگويد: تمام جهان در آغاز به صورت توده بسيار عظيمى از گاز بود.
در جمله
دوّم مىافزايد: «سپس (خلقت وارد مرحله تازهاى شد) و در اين هنگام، بخشهاى مختلف
آن پيوند برقرار گشت». (فالتحمت عرى أشراجها).
با توجه به
اينكه «إلتحام» به معناى به هم پيوستن و «عرى» جمع «عروه» به معناى دستگيره و
«أشراج» جمع «شرج» به معناى شكاف است، مفهوم جمله بالا اين مىشود كه: خداوند آن
توده عظيم دود مانند را، فشرده ساخت. شكافها را برطرف ساخت و اطراف آن را به هم
پيوند داد، گويى اين شكافها همچون
[1] توجّه داشته باشيد كه «ثمّ» در آيه بالا، به
معناى تأخير در بيان است نه تأخير در زمان. بنا بر اين، دليل بر اين نيست كه
آفرينش آسمانها بعد از خلقت زمين است. (براى توضيح بيشتر، به تفسير نمونه، ذيل آيه
11 سوره فصّلت مراجعه فرمائيد).
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 4 صفحه : 83