جستجوگر و تيز بين باشند نشانه (هدايت) است و براى آنها كه عزم بر درك حقيقت دارند، مايه بصيرت؛ و براى آنها كه اندرز پذيرند، درس عبرت. اسلام براى آنها كه تصديقش كنند، مايه نجات است و براى آنها كه بر آن توكّل و تكيه نمايند، وسيله اطمينان؛ و براى كسانى كه كار خود را به آن واگذارند، موجب راحت و آسايش؛ و براى آنها كه (در راهش) صبر و استقامت به خرج دهند، سپرى است (محكم.)، راه‌هايش واضحترين راهها، ورودى‌هايش آشكارترين ورودى‌ها، نشانه‌هايش مرتفع، و جاده‌هايش روشن، و چراغ‌هايش پر نور است. ميدان تمرين اسلام پاك و پاكيزه؛ نقطه پايانى مسابقه، بلند و رفيع؛ اسب‌هاى اين ميدان، اصيل و آماده؛ جايزه مسابقه دهندگان، بسيار عالى؛ و سواركاران آن، مردمى شريفند.

تصديق و يقين، راه رسيدن به اسلام است؛ و نشانه آن، اعمال صالح. پايان اين مسابقه، مرگ است و دنيا ميدان تمرين و قيامت ميدان مسابقه؛ و بهشت جايزه آن است!

شرح و تفسير ويژگى‌هاى ارزشمند اسلام‌

امام عليه السّلام در اين بخش از خطبه به امتيازات مهمّ اسلام و ويژگى‌هاى پر ارزش آن در ضمن 26 جمله كوتاه و پر معنا، اشاره فرموده است و همان گونه كه در «خطبه در يك نگاه» آمد، اين خطبه را در جواب كسى بيان فرمود كه از ويژگى‌هاى اسلام و كفر و ايمان و نفاق سؤال كرده بود و دستور داد در مسجد براى همه مردم بخوانند.

در آغاز، از حمد و ثناى الهى شروع مى‌كند و مى‌فرمايد: «ستايش مخصوص خداوندى است كه اسلام را تشريع فرمود و راه‌هاى ورود به آن را آسان ساخت».

(الحمد للّه الّذي شرع الإسلام فسهّل شرائعه لمن ورده).