مى‌دانيم «شريعت» به معناى راهى است كه از كناره نهرهاى بزرگ به سوى آب مى‌گشايند، تا مردم بتوانند به آسانى از آب استفاده كنند. در اينجا امام عليه السّلام اسلام را به نهر عظيم پر بركتى تشبيه نموده و طرق وصول به آن را آسان معرّفى كرده است.

هم اسلام آوردن آسان است و خالى از هر گونه تشريفات؛ زيرا كافى است انسان شهادتين را از صميم قلب بر زبان جارى كند تا از صف كفر و نفاق خارج گردد و در صفوف مؤمنين و مسلمين قرار گيرد و هم برنامه‌هاى اسلام را آسان قرار داده؛ با ادّله «لا ضرر» و «نفى حرج» هر گونه ضرر و تكليف سنگين و طاقت‌فرسا را از دوش انسان‌ها برداشته! اصل را بر «برائت» گذاشته و دستور داده فعل ديگران را حمل بر صحّت كنند. هر گونه اكراه و اجبار را مردود شمرده و كليّه قراردادهايى كه با اكراه و اجبار صورت مى‌گيرد، باطل اعلام كرده. واجبات را تا آن جا لازم العمل شمرده كه موجب مشقّت و عسر و حرج نشود و پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله در يك كلمه فرموده است:

«بعثت إليكم بالحنيفيّة السّمحة السّهلة البيضاء، من به سوى شما با آيينى مبعوث شدم كه هم خالص است و هم سهل و آسان و روشن» [1].

امّا سهل و آسان بودنش بدين معنا نيست كه بد انديشان بتوانند بر آن چيره گردند و غلبه كنند؛ لذا در دومين توصيف مى‌فرمايد: «اركانش را در برابر كسانى كه به ستيز بر مى‌خيزند، استوار نموده است». «و أعزّ أركانه على من غالبه».

و به حكم‌ «أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ» [2] مسلمانان موظّفند كه در برابر دشمنان، قوى و سخت‌گير باشند و در برابر مؤمنان رحيم و مهربان.

سپس در چند توصيف ديگر مى‌افزايد: «آن را براى كسانى كه دست در دامنش زنند پناهگاه امنى قرار داده، و براى آنها كه به حريمش گام نهند وسيله سلامت و صلح، و براى آنان كه از منطقش پيروى كنند دليل و برهان روشن، و براى آنها كه از

[1] بحار الانوار، جلد 65، صفحه 346.

[2] سوره فتح، آيه 29.