بهره نمى‌گيرند و هدايت را نمى‌پذيرند همانند همين مثال هستند». [1] آنچه در اين حديث شريف آمده است، همان چيزى است كه در تعبير زيباى ديگرى در كلام مولا على عليه السّلام آمده است.

سپس به اصل مطلب باز مى‌گردد و مى‌فرمايد: «اين كار همچنان ادامه يافت تا محل نجاتشان را به آنان نشان داد و در جايگاه مناسبشان جايگزين نمود، در نتيجه آسياى (زندگى پر بركت) آنها به گردش در آمد، و حكومت آنها قوى و استوار گشت (و در يك كلمه دنيا و آخرتشان تأمين شد)» (حتّى أراهم منجاتهم و بوّأهم محلّتهم، فاستدارت رحاهم‌ [2]، و استقامت قناتهم‌ [3]).

نكته‌ها

1- آيا پيامبرى از عرب بر نخاسته بود؟

در آغاز اين خطبه اشاره به عدم قيام انبيا از ميان مردم عرب شد؛ و اين، در واقع اقتباسى است از آيه شريفه‌ «لِتُنْذِرَ قَوْماً ما أُنْذِرَ آباؤُهُمْ»؛ قرآن را بر تو نازل كرديم، تا قومى را كه پدرانشان انذار نشدند، انذار كنى». [4] ممكن است اين سؤال در اينجا مطرح شود كه قرآن مجيد، در جاى ديگر مى‌فرمايد: «وَ إِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلا فِيها نَذِيرٌ»؛ هيچ امّتى نبود مگر اينكه بيم دهنده‌اى در ميان آنها وجود داشت». [5]

[1] صحيح مسلم، جلد 4، صفحه 1787، حديث 2282.

[2] «رحى»، به معناى سنگ آسياب است، و به گردش در آمدن سنگ آسياب كنايه از جريان امور بر وفق مراد است.

[3] «قناة» از مادّه «قنو» (بر وزن صنف) در اصل به معناى شاخه درخت است. اين واژه، به نيزه به خاطر شباهتش به شاخه درخت اطلاق شده است. و «استقامت قنات» به معناى برافراشته بودن پرچم، و آن هم كنايه از قدرت و قوّت حكومت است.

[4] سوره يس، آيه 6.

[5] سوره فاطر، آيه 24.