الأوكار [1]).

مى‌دانيم هر يك از پرندگان لانه‌اى مخصوص و متناسب با خويش مى‌سازد كه با هم بسيار متفاوتند و نيز مى‌دانيم نغمه‌هاى مرغان انواع و اقسامى دارد كه هر كدام بيانگر مطلبى است؛ آرى خداوند از تمام جزئيات آنها آگاهى دارد.

سپس به اعماق درياها گام مى‌نهد و از صدف‌ها و لؤلؤها و امواج سخن مى‌گويد؛ مى‌فرمايد: «خداوند از لؤلؤهايى كه در دل صدف‌ها پنهان است، و امواج دريا آنها را در دامن خويش پرورش داده، آگاهى دارد». (و ما أوعبته‌ [2] الأصداف، و حضنت عليه أمواج البحار).

آنگاه به نظام نور و ظلمت در جهان آفرينش و زندگى انسان‌ها پرداخته، مى‌افزايد: «خدا از آنچه تاريكى شب آن را فرا گرفته و يا خورشيد به آن نور افشانده و آنچه ظلمت‌ها و امواج نور، يكى بعد از ديگرى آن را در بر مى‌گيرد، با خبر است». (و ما غشيته سدفة [3] ليل، أو ذرّ [4] عليه شارق نهار، و ما اعتقبت عليه أطباق الدّياجير، و سبحات‌ [5] النّور).

و از آنجا به سراغ حركات مختلف انسان مى‌رود و مى‌افزايد: «او از اثر هر گام، و احساس هر گونه حركت، و آهنگ هر سخن، و جنبش هر لب، و جايگاه هر انسانى آگاه است». (و أثر كلّ خطوة، و حسّ كلّ حركة، و رجع كلّ كلمة، و تحريك كلّ شفة، و مستقرّ كلّ نسمة).

سپس به سراغ كوچكترين ذرّات و مخفى‌ترين صداها مى‌رود؛ مى‌فرمايد: «از وزن‌

[1] «اوكار» جمع «وكر» (بر وزن مكر) به معناى لانه و آشيانه است.

[2] «أوعبت» از مادّه «وعب» (بر وزن صعب) به معناى گردآورى كردن است.

[3] «سدفه» در اينجا به معناى ظلمت است.

[4] «ذرّ» به معناى پاشيدن است و به معناى نورافشانى طلوع آفتاب نيز مى‌آيد.

[5] «سبحات» جمع «سبحه» (بر وزن لقمه) به معناى شعاع نور است و «سبحات النّور» در جمله بالا به معناى اشعّه نور آمده است.