شرح و تفسير اوصاف فرشتگان‌

امام عليه السّلام در اين فراز، در ادامه بيان اوصاف فرشتگان- مخصوصا وصف عصمت و مصونيّت از خطا و گناه- بياناتى در تكميل اين اوصاف، ذكر فرموده و ضمن هفت جمله كوتاه و پر معنا، تمام زواياى آن را روشن ساخته است.

نخست مى‌فرمايد: «سنگينى گناهان هرگز آنان را ناتوان و درمانده نساخته است (چرا كه فرشتگان اصلا گناه نمى‌كنند)». (لم تثقلهم موصرات‌ [1] الآثام).

اشاره به اينكه معمولا گناه، انسان را در مسير اطاعت خدا سنگين بار و ناتوان مى‌سازد و از آنجا كه آنها هرگز مرتكب گناهى نمى‌شوند، سبكبارند و هميشه براى اطاعت آماده‌اند و اينكه بعضى از شارحان احتمال داده‌اند كه منظور اين است گناهان مردم آنها را در كارشان دلسرد نمى‌سازد، بسيار بعيد به نظر مى‌رسد، چون با ساير جمله‌هاى اين بخش از خطبه هماهنگى ندارد.

و در دومين جمله مى‌فرمايد: «رفت و آمد شب و روز، آنها را به سوى مرگ كوچ نداده است (تا ضعف بر آنها چيره شود، بنابر اين، همواره آماده اطاعت فرمان الهى هستند)». (و لم ترتحلهم عقب‌ [2] اللّيالي و الأيّام).

اين احتمال نيز وجود دارد كه منظور، انتقال از حيات به مرگ نباشد؛ بلكه انتقال از اطاعت به معصيت باشد. يعنى طول زمان هرگز آنها را خسته نمى‌كند و از اطاعت پروردگار دور نمى‌سازد.

در سومين جمله مى‌افزايد: «تيرهاى شك و ترديد ايمان پر عزم آنان را هدف‌

[1] «موصرات» از مادّه «إصر» (بر وزن فعل) به معناى نگهدارى و محبوس ساختن است؛ سپس به هر كار سنگينى كه انسان را از فعّاليت باز مى‌دارد، گفته شده است.

[2] «عقب» جمع «عقبه» (بر وزن غرفه كه جمع آن «غرف» است) به معناى نوبت است. اشاره به اينكه شب و روز به نوبت، پشت سر يكديگر رفت و آمد دارند.