نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 4 صفحه : 100
كه بر عهده
دارند مىپردازد و با عباراتى بسيار زيبا و دلنشين- كه به گفته «ابن ابى الحديد»
آنچنان فصيح و بليغ است كه فصاحت عرب را به فراموشى مىسپارد و نه تنها از نظر
الفاظ كه از نظر معانى هم چنان پر محتوا و آسمانى است كه عقل در آن حيران مىماند-
اين موضوع را شرح مىدهد.
مىفرمايد:
«سپس خداوند سبحان، براى سكونت در آسمانها و آباد ساختن آن (با عبادت و نيايش) در
بالاترين صفحه ملكوت خود، مخلوقاتى بديع از فرشتگان آفريد؛ تمام فواصل آسمان را با
آنها پر كرد و فضاى ميان آن را از وجود فرشتگان، مالا مال ساخت». (ثمّ خلق سبحانه
لإسكان سمواته، و عمارة الصّفيح [1] الأعلى من
ملكوته، خلقا بديعا من ملائكته، و ملأ بهم فروج فجاجها، و حشا بهم فتوق
[2] أجوائها [3]).
تعبير به
«ثمّ» مىتواند اشاره به اين باشد كه آفرينش فرشتگان بعد از آفرينش زمين و موجودات
زمينى باشد و ممكن است به عنوان تأخير در بيان و نه تأخير در زمان ذكر باشد احتمال
دوم- با توجّه به رواياتى كه آفرينش فرشتگان را قبل از آفرينش موجودات زمينى ذكر
كرده است و با توجه به خطبه اوّل نهج البلاغه كه شرح آن گذشت- مناسبتر به نظر
مىرسد.
[1] «صفيح» از مادّه «صفح» در اصل به معناى
انبساط و گسترش و عريض بودن چيزى است؛ بنا بر اين «صفيح» به معناى صحنههاى گسترده
و وسيع مىآيد. و «الصّفيح الأعلى» به معناى آسمانهاى گسترده بالاست. اين مادّه
گاه به معناى گذشت كردن نيز بكار مىرود، زيرا حكايت از عدم سختگيرى و شرح صدر
نسبت به شخص يا چيزى مىكند.
[2] «فتوق» جمع «فتق» به معناى شكاف در چيزى يا
فاصله ميان دو چيز است و فرق آن با «فروج» كه جمع «فرج» و به معناى شكاف مىباشد،
شايد از اين نظر است كه «فتق» گستردگى بيشترى دارد و همچنين ممكن است «فتق» اشاره
به جايى باشد كه دو بخش چيزى از هم جدا شود، در حالى كه «فرج» تنها به معناى شكاف
در چيزى است، بى آنكه از هم جدا گردد.
[3] «أجواء» جمع «جوّ» به معناى هوا، يا به
معناى فاصله ميان زمين و آسمان است.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 4 صفحه : 100