بخش دوم‌

قسم أرزاقهم، و أحصى آثارهم، و أعمالهم، و عدد أنفسهم، و خائنة أعينهم، و ما تخفي صدورهم من الضّمير، و مستقرّهم و مستودعهم من الأرحام و الظّهور، إلى أن تتناهى بهم الغايات.

ترجمه‌

خداوند روزى آنها (مخلوقات) را در ميان آنها تقسيم كرد و آثار و اعمال آنها، تعداد نفوس (نفس‌ها)، خيانت چشم‌ها و آنچه را در سينه پنهان مى‌دارند، همه را احصا كرده و حساب آنها را دارد، و (نيز) محلّ استقرار انسان‌ها را در رحم مادران و جايگاه آنها را در صلب پدران و ادامه زندگى‌شان را تا هنگام مرگ، همه را مى‌داند.

شرح و تفسير

از همه اسرار وجودتان آگاه است!

در اين بخش از خطبه، باز هم امام عليه السّلام ناظر به بيان پاره‌اى از صفات خداوندى است، صفاتى كه در رابطه با وضع انسانها و سرنوشت آنها است، تا مقدّمه‌اى باشد براى اندرزهاى حساب شده‌اى كه در بخش‌هاى آينده خطبه، مى‌آيد. مى‌فرمايد:

«خداوند روزى آنها (مخلوقات) را در ميان آنها تقسيم كرد.» (قسم أرزاقهم).

ناگفته پيداست منظور از تقسيم ارزاق، تقسيم بر حسب تلاش‌ها و كوشش‌ها و