به تعبير ديگر: آيات الهى و روايات معصومين را به صورت مومى درمى‌آورد كه به هر شكلى بخواهد آن را نشان مى‌دهد و از آنها براى توجيه گمراهى‌ها و بدعت‌ها استفاده مى‌كند.

«تفسير به رأى» را در يك جمله كوتاه مى‌توان اين چنين تعريف كرد: «كلمات و جمله‌ها را از معناى واقعى تهى كردن و به شكل دلخواه در آوردن.» پر واضح است كه آيات و روايات در سايه شوم «تفسير به رأى»، نه تنها هدايت‌گرى خود را از دست مى‌دهند بلكه وسيله‌اى براى توجيه گمراهى‌ها خواهند شد، به همين دليل، در روايات اسلامى شديدا از «تفسير به رأى» منع شده است كه نمونه‌اى از آن را در بحثهاى گذشته ديديم و نيز ديديم كه اميرمؤمنان على عليه السّلام يكى از ويژگى‌هاى عالم‌نمايان گمراه را همين مسئله «تفسير به رأى» شمرده است، تعبيرى كه در حديث معروف‌

«من فسّر برأيه، آية من كتاب اللّه فقد كفر»

[1] آمده است، نشان مى‌دهد كه «تفسير به رأى» زمينه‌اى است براى گرايش به كفر، و نيز آنچه در حديث ديگرى آمده كه مى‌فرمايد:

«من فسّر القرآن برأيه، إن أصاب لم يوجر، و إن أخطأ خرّ أبعد من السّماء

، كسى كه قرآن را به رأى خود تفسير كند، اگر به واقع هم برسد اجر و پاداشى ندارد و اگر خطا كند، بيش از فاصله آسمان به زمين، سقوط مى‌كند». [2] خطرات تفسير به رأى بسيار زياد است كه فهرست‌وار چنين است:

1- ايجاد هرج و مرج در فهم آيات و روايات.

2- تبديل وسايل هدايت و معيارهايى كه براى اصلاح اشتباهات فكرى مردم به دست داده شده، به عاملى براى تشديد اشتباهات.

3- توليد اختلاف و نفاق و دامن زدن به تحزّب در مسايل عقيدتى و دينى.

[1] تفسير برهان، جلد 1، صفحه 19.

[2] وسائل الشيعه، جلد 18، صفحه 149، ابواب صفات قاضى، باب 13، حديث 66.