روز مرگ، يا روز رستاخيز، كه از هولناك‌ترين روزها است، براى آنان به اندازه‌اى دلپذير است كه همچون روزى است كه ميهمان شايسته‌اى در سراى ميزبان كريمى وارد مى‌شود. گويى مقام آنها همچون مقام شهدا است كه ميهمان خدا هستند و از خوان احسان او، روزى مى‌گيرند. «بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ» [1].

سپس به صفات ديگرى از اين بنده محبوب الهى اشاره كرده، مى‌افزايد: «او دور را براى خود نزديك و سختى را آسان نموده است» (فقرّب على نفسه البعيد، و هوّن الشّديد) اشاره به اين كه، پايان عمر و قيامت را كه بسيارى دور مى‌پندارند، نزديك مى‌بيند و به همين دليل، تحمّل شدايد و سختى‌هاى اطاعت و ترك گناه در اين راه براى او آسان مى‌شود.

در ادامه اين سخن، به پنج نكته ديگر، كه هر كدام حاوى وصفى از اوصاف اين بندگان مخلص و عارف است اشاره كرده، مى‌فرمايد: «او (با ديده حق بين) نگاه كرده و (حقايق هستى و عظمت پروردگار را در همه جاى جهان) ديده است. به ياد خدا بوده و به همين دليل، اعمال نيك فراوان بجا آورده است، و از آب گواراى كه به آسانى (با امدادهاى الهى) در اختيارش قرار گرفته، سيراب گشته و يكباره آن را سركشيده است، و راه هموار و مستقيمى را (كه خدا به او نشان داده) پيموده است». (نظر فأبصر، و ذكر فاستكثر، و ارتوى‌ [2] من عذب فرات‌ [3] سهّلت له موارده، فشرب نهلا [4]، و سلك سبيلا جددا [5]).

[1] سوره آل عمران، آيه 169.

[2] «ارتوى» از مادّه «رىّ» (بر وزن طىّ) به معناى سيراب شدن است.

[3] «فرات» به معناى آب گوارا، يا بسيار گوارا است.

[4] «نهل» به معناى نخستين نوشيدن است، زيرا معمول عرب اين بوده كه شتر را يك بار به آبگاه مى‌آورده و هنگامى كه سيراب مى‌شده است، به محلّ خود باز مى‌گردانده، بار ديگر آن را به آبگاه مى‌آورده و نوشيدن دوّم را «علل» مى‌ناميده، سپس آن را به چراگاه مى‌برده است. اين واژه (نهل) به هنگامى كه نوشيدنى را يك باره سر بكشند نيز، بكار مى‌رود، چون تمام آن، به اصطلاح «شرب اوّل» است.

[5] «جدد» از مادّه «جدّ» به معناى قطع كردن و نيز پيمودن زمين‌هاى صاف و محكم است و «جدد» و «جادّه» به راه صاف و محكمى گفته مى‌شود كه پاى انسان در آن فرو نمى‌رود، و «لباس جديد» به لباس نوى گفته مى‌شود كه تازه آن را بريده‌اند و دوخته‌اند و از آنجا كه موجودات با عظمت، از ديگر موجودات ممتاز و جدايند، اين واژه به معناى عظمت نيز آمده است و پدر بزرگ را به همين جهت «جدّ» مى‌گويند.