نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 506
جمعى از «مفسّران نهج البلاغه»، جمله اوّل و دوم را به يك معنا تفسير كردهاند
و از قبيل جملات مترادف دانستهاند و مىگويند: هر دو بر اين معنا تأكيد دارد كه
خداوند از اسرار درون همه كس آگاه است. اين در حالى است كه بعضى گفتهاند:
«خبر» (به فتح باء) به معناى آزمودن و
«خبر» (به كسر باء) به معناى آگاه بودن است و «خبر» (به فتح باء) در جاى ديگر «نهج
البلاغه» به معناى آزمودن آمده است: «إنّما مثل
من خبر الدّنيا ...، مثل كسى كه دنيا را آزموده
است مانند ...» [1].
با توجّه به اينكه اصل اين است كه هر جملهاى معناى جديدى را بيان كند، سخن
كسانى كه آن را به آزمودن تفسير كردهاند، مناسبتر به نظر مىرسد، هر چند
آزمايشها سبب آگاهىهاست و حتّى گاهى آزمودن چيزى، كنايه از آگاه بودن بر آن
مىباشد.
در هر حال، هدف آن است كه همه توجّه داشته باشيم خداوند به تمام اسرار و ضماير
ما آگاه است. حتّى ما را بهتر از خود ما مىشناسد، نيّات شوم و پليد و ريا و شرك و
اغراض سوء را به خوبى مىداند و ظاهر و باطن براى او يكسان است.
جمله «له الإحاطة بكلّ شيء» در واقع از قبيل ذكر عام، بعد از خاصّ است، چرا كه در
جملههاى قبل، سخن از احاطه علمى خداوند به اسرار درون انسانها به ميان آمده و در
اين جمله سخن از آگاهى او بر همه اشيا عالم است، همانگونه كه جمله چهارم، و پنجم
از قدرت مطلقه خداوند سخن مىگويد، با اين تفاوت كه جمله چهارم، ناظر به غلبه و
قاهريّت و پيروزى او بر هر چيز است، در حالى كه در جمله پنجم، قدرت او را بر انجام
هر چيز و هر كارى بيان مىدارد.