نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 459
سرمايههاى سعادت انسان، نابود گردد و چه غافلند كسانى كه به اين واقعيتها توجّه
ندارند و همچون گوسفندان، در اين چراگاه زندگى به لذّات زودگذر سرگرمند و از گرگ
اجل، كه يكايك از اين گله مىبرد، بىخبرند و آسوده مىچرند.
مرحوم «سيّد رضى»، در پايان اين خطبه در چند جمله كوتاه و بسيار پرمعنا چنين
مىگويد: «و في الخبر: أنّه لمّا خطب بهذه الخطبة إقشعرّت لها الجلود، و بكت
العيون، و رجفت القلوب. و من النّاس من يسمّي هذه الخطبة: «الغرّاء»، در خبر آمده
است هنگامى كه امام عليه السّلام اين خطبه را ايراد فرمود، بدنها به لرزه درآمد و
اشكها سرازير و دلها ترسان شد و بعضى از مردم اين خطبه را (به خاطر فصاحت و بلاغت
عجيبش) خطبه «غرّا» (درخشان) ناميدهاند».
به راستى- همان گونه كه مرحوم سيّد رضى در اين روايت آورده است- اين خطبه از
خطبههاى عجيب و تكان دهنده است كه مىتواند غافلترين افراد را تكان دهد و از خواب
غفلت بيدار كند. فصاحتش بىنظير و بلاغتش بىمانند است و اگر در «نهج البلاغه» جز
اين خطبه نبود، براى پىبردن به مقام و عظمت على عليه السّلام و گرفتن بهترين
پندها و اندرزها و عاليترين درس اخلاق و خودسازى كافى بود.
امام عليه السّلام در اين خطبه با مهارت عجيبى به سراغ تمام امورى رفته كه
بيدار كننده و غفلتزاست و اين هدف بزرگ را از ابعاد مختلف دنبال نموده است،
خطبهاى است كه انسان هرگز از خواندن آن سير نمىشود و با گذشت زمان، كهنه نخواهد
شد.
«ابن ابى الحديد» نيز، در پايان اين
خطبه چنين مىگويد: «بدان! ما هيچ شكى در اين مسأله نداريم كه على عليه السّلام
فصيحترين كسانى بود كه در تمام طول تاريخ به لغت عرب سخن گفتهاند (البتّه بعد از
كلام خدا و كلام رسول خدا) و اين به خاطر آن است كه امتياز سخنران و نويسنده در
سخنرانى و نوشتههايش بر دو پايه استوار است: مفردات الفاظ، و تركيببندى جملهها،
امّا مفردات: بايد سهل، ساده، روان، مأنوس و خالى از هر نوع پيچيدگى باشد و الفاظ
امير مؤمنان على عليه السّلام عموما چنين است و امّا تركيببندى جملهها: بايد
محتوا زيبا و به سرعت فهميده شود و از
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 459