نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 370
شرح و تفسير
از كجا آمدهايم و به كجا مىرويم؟
امام عليه السّلام در اين فراز، از آخرت، به دنيا بازمىگردد و وضع حال
انسانها را در اين دنيا تشريح مىكند، تا بدانند براى چه آفريده شدهاند و به كدام
سمت و سو حركت مىكنند، چه امكاناتى براى نجات «يومالمعاد» در اختيار آنها قرار
داده شده و چگونه از اين امكانات بايد بهرهبردارى كنند.
اين بخش از كلام امام عليه السّلام، كه مانند ديگر سخنان آن حضرت، بسيار حساب
شده است، مشتمل بر «سيزده» جمله مىباشد: پنج جمله اوّل، درباره آفرينش اجبارى
انسان تا مرگ و سپس مبدّل شدن او به خاك است، و سه جمله درباره چگونگى رستاخيز
انسانها و پنج جمله ديگر درباره اتمام حجّت الهى و فرصتهايى است كه در اين جهان
در اختيار دارد.
در قسمت اوّل مىفرمايد: «آنها بندگانى هستند كه با دست قدرتمند الهى، آفريده
شدهاند و بىاراده خويش پرورش داده مىشوند، و براى حضور (در پيشگاه خدا) قبض روح
مىگردند، و به قبرها سپرده مىشوند و سرانجام به استخوانهاى پوسيدهاى مبدّل
خواهند شد!» (عباد مخلوقون اقتدارا، و مربوبون اقتسارا [1]، و مقبوضون
احتضارا، [2] و
مضمّنون أجداثا، و كائنون رفاتا [3]).
بىشك، انسان در افعال خود، مختار و آزاد است، ولى در آفرينش و مرگ چنين نيست!
هيچ كس تاريخ تولّد خود را تعيين نمىكند و هيچ كس زمان مرگ طبيعى خود را به ميل
خود انتخاب نمىنمايد، حيات و مرگ از دايره اختيار ما بيرون است، همان گونه كه
پوسيدن و خاك شدن! و بعضى همين معنا را به عنوان يكى از تفاسير جمله «الامر بين
الامرين» انتخاب كردهاند.
[1] «اقتسار» از مادّه «قسر» (بر وزن
نصر) به معناى مجبور ساختن است.
[2] «اجداث» جمع «جدث» (بر وزن عبث)
به معناى قبر است.
[3] «رفات» از مادّه «رفت» (بر وزن
هفت) به معناى خرد شدن و خرد كردن است.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 370