نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 352
و گاه تشبيه به زن زيبا و آرايش كردهاى شده كه شوهرانش را يكى پس از ديگرى به
قتل مىرساند.
وجود اين اوصاف براى دنيا براى هيچ انسان آگاهى، پوشيده نيست، دورنماها
دلانگيز و فريبا و درونها خطرناك و كشنده است.
در پنجمين وصف، اشاره به ناپايدارى و بىاعتبارى دنيا فرموده، چنين مىگويد:
«دنيا فريبى است گذرا، و پرتوى است
ناپايدار، و سايهاى است زوالپذير و تكيهگاهى است نااستوار!» (غرور حائل [1]، وضوء آفل [2]، و ظلّ زائل، و سناد [3] مائل).
بىشك دنيا زيبايىها و فريبندگىهايى دارد، ولى تا انسان بخواهد از آن
بهرهاى بگيرد، پايان مىيابد. به همين جهت امام عليه السّلام از آن تعبير به «غرور حائل» كرده، زيرا
«غرور» به معناى فريبندگى است كه لازمه زيبايىهاى ظاهرى است (در حالى كه «غرور»
(بر وزن قبول) به معناى شخص فريبكار است و لذا «شيطان» را «غرور» گفتهاند.
«حائل» هم به معناى گذرا آمده است و
هم به معناى چيزى كه ميان دو شيىء فاصله شود، كه هر دو به يك ريشه بازمىگردد.
مواهب دنيا درخششى دارد، به همين دليل امام عليه السّلام از آن تعبير به «ضوء»
كرده ولى اين درخشش دوامى ندارد و به زودى غروب مىكند، از اين رو، از آن تعبير به
«آفل» شده. به طور موقّت سايهاى آرامبخش دارد، امّا همچون سايه به دست آمده از
تابش آفتاب است بر درختان، كه دوامى ندارد و زوال مىيابد. و لذا «ظلّ زائل» فرموده است.
[1] «حائل» از مادّه «حول» به معناى
دگرگونى است و اطلاق واژه «حول» بر سال، به خاطر دگرگون شدن آن است، بنابراين
«حائل» به معناى دگرگون شونده، يا به تعبير ديگر: «زودگذر» است.
[2] «آفل» از مادّه «افول» به معناى
پنهان شدن است و از آنجا كه، غروب ماه و خورشيد و ستارگان، همراه پنهان شدن آنها
است «افول» به معناى غروب به كار مىرود.
[3] «سناد» از مادّه «سند» به معناى
تكيهگاه و ستون است و از آنجا كه دنيا تكيهگاه و ستونى است كج و غير قابل
اعتماد، در خطبه بالا با تعبير (سناد مائل) از آن ياد شده است.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 352