نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 353
مواهب دنيا مىتواند تكيهگاه باشد، امّا افسوس كه اين تكيهگاه استوار نيست و
به همين جهت فرموده است: «سناد مائل» سپس به ويژگىهاى ديگرى از دنيا اشاره مىكند و به تعبير
ديگر: همان صفات پيشين را با تشبيهات و تعبيرات ديگرى مطرح مىكند و مىفرمايد:
«فريبندگى دنيا و درخشندگى مواهب آن، سبب مىشود كه افراد گريزان به آن انس گيرند
و منكرانش به آن دل ببندند، ناگهان همانند اسبى چموش كه غافلگيرانه پاهاى خود را
بلند مىكند و سوار را به زمين مىافكند، دنيا آنها را به زمين مىزند و با دامهاى
خود آنها را گرفتار مىسازد و تيرهاى خود را به سوى آنان پرتاب مىكند!» (حتّى إذا أنس نافرها، و اطمأنّ ناكرها، قمصت [1] بأرجلها، و
قنصت [2]
بأحبلها، [3] و
أقصدت بأسهمها [4]).
امام عليه السّلام در سه تشبيه، وضع دنيا را مشخّص نموده: نخست دنيا را به
مركبى تشبيه مىكند، كه ظاهرا راهوار است، امّا چيزى نمىگذرد كه جنون آن گل
مىكند و سركش مىشود و سوار خود را به زمين مىافكند! و سپس به صيّادى تشبيه
مىكند كه دامهاى خود را گسترده و دانههاى جالبى در آن پاشيده، هنگامى كه صيد به
آن نزديك مىشود، چنان آن را گرفتار مىكند كه راه فرار ندارد! سرانجام به صيّادى
تشبيه مىكند كه در كمينگاهى است، ناگهان از آنجا بيرون مىآيد و تيرهاى خود را
يكى بعد از ديگرى به سوى انسان پرتاب مىكند!
[1] «قمصت» از مادّه «قمص» (بر وزن
شمس) در اصل به معناى بلند كردن هر دو دست و فرود آوردن آنها است و هنگامى كه اسب
روى دو پاى خود تكيه كرده، دستها را بلند مىكند و برمىخيزد و سپس به روى زمين
برمىگردد، اين واژه در مورد او به كار مىرود. اين واژه گاهى نيز به عنوان كنايه
براى «ذلّت بعد از عزّت» به كار مىرود.
[2] «قنصت» از مادّه «قنص» (بر وزن
قند) به معناى صيد كردن است و «قانص» به معناى صيّاد آمده است.